Cấu thành tội phạm hình sự đối với hành vi làm lây lan vi rút Covid–19 trong cộng đồng

Hiện nay, tình hình dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của vi rút Corona (Covid-19) đang ngày càng có nhiều diễn biến biến phức tạp tại Việt Nam cũng như trên thế giới. Mặc dù nước ta đã sớm vào cuộc và có nhiều biện pháp quyết liệt phòng chống dịch. Tuy nhiên vì hành vi thiếu ý thức của một số cá nhân dẫn đến việc dịch bệnh bị lây lan trong cộng đồng. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017) về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người.

Cấu thành tội phạm lan truyền dịch bệnh Covid – 19

Các yếu tố cấu thành tội phạm và quy định về hình phạt của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người tại Điều 240 Bộ luật hình sự năm 2015 được hiểu như sau:

1. Mặt khách quan

Mặt khách quan của tội này có các dấu hiệu cơ bản về hành vi như: 

- Hành vi đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng dịch bệnh động vật (như: trâu, bò, gà, vịt,…), thực vật (như: các loại cây ăn trái, cây giống, rau,…);

- Hành vi đưa vào hoặc cho phép đưa vào (từ nước ngoài vào) Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người;

- Đưa người hoặc người bệnh, người có nguy cơ nhiễm bệnh cố ý di chuyển khỏi vùng dịch trái phép hoặc nhập cảnh trái phép vào lãnh thổ Việt Nam gây lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người;

- Không tuân thủ quy định về cách ly;

- Các hành vi khác làm lây lân dịch bệnh.

2. Khách thể

Các hành vi nêu trên xâm phạm đến quy định về phòng, chống dịch bệnh ở người, cụ thể là vi phạm Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm và các văn bản khác liên quan. Ngoài ra, các hành vi nêu trên còn có thể xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác.

3. Mặt chủ quan và chủ thể: 

Người phạm tội thực hiện tội phạm này với lỗi cố ý và chủ thể là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự.

4. Về hình phạt

Mức hình phạt của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người được chia thành 03 khung, gồm:

- Khung một (khoản 1): Có mức phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

- Khung hai (khoản 2): Có mức phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

- Khung ba (khoản 3): Có mức phạt tù từ 10 năm đến 12 năm.

Ngoài việc bị áp dụng một trong các hình phạt chính nêu trên, trong thực tế giải quyết tùy từng trường hợp cụ thể, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Như vậy, theo quy định về phân loại tội phạm tại Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, cũng như mức hình phạt của tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 cho thấy: mức cao nhất của khung hình phạt quy định tại khoản 3 quy định là đến 12 năm tù, nghĩa là tội phạm này được phân loại từ tội phạm ít nghiêm trọng đến rất nghiêm trọng.

BBT. Hệ Thống Pháp Luật Việt Nam