Chưa có công ăn việc làm ổn định có được quyền nuôi con không?

Về quyền nuôi con sau khi ly hôn, tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định:  

“Điều 81. Việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn

1. Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Căn cứ theo quy định tại Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, thì vợ chồng hoàn toàn có quyền tự thỏa thuận với nhau về việc nuôi con, tuy nhiên thỏa thuận này phải phù hợp với lợi ích của con. Trường hợp hai vợ chồng bạn không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ giao con cho một bên theo quy định của pháp luật phù hợp với độ tuổi của người con. 

Trong trường hợp của bạn, hiện tại hai vợ chồng bạn đang cùng viết một bản cam kết về việc quyết định người nuôi dạy con sau khi ly hôn. Bản cam kết này mang bản chất của một văn bản thỏa thuận của hai vợ chồng về việc quyết định về quyền nuôi con sau khi ly hôn. Tuy nhiên, bản cam kết này chỉ là sự thỏa thuận giữa các bên mà không có hiệu lực pháp lý, bởi các lý do sau:

Thứ nhất, bản cam kết chỉ là văn bản thỏa thuận giữa vợ và chồng về quyền nuôi con sau khi ly hôn, không mang giá trị pháp lý, mà chỉ có sự ràng buộc với các bên trên cơ sở tự nguyện thực hiện. Khi chồng bạn và bạn ký kết văn bản này, tại thời điểm này hai vợ chồng đều tự nguyện, và chồng bạn muốn bạn yên tâm ở nhà chăm sóc con. Tuy nhiên, không có gì chắc chắn rằng, khi cuộc sống hôn nhân của vợ chồng gặp vấn đề, dẫn đến ly hôn, chồng bạn sẽ tự nguyện thực hiện và nhường lại quyền trực tiếp nuôi con cho bạn. 

Thứ hai, mặc dù pháp luật ghi nhận và tôn trọng sự thỏa thuận của vợ, chồng trong việc quyết định người trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, nếu sự thỏa thuận đó làm ảnh hưởng đến lợi ích của con thì Tòa án cũng sẽ không công nhận sự thỏa thuận này mà thực hiện việc giải quyết theo quy định của pháp luật. 

Cụ thể: hiện tại con của bạn mới được 18 tháng tuổi, nếu hai vợ chồng ly hôn, thì về mặt nguyên tắc, theo quy định tại khoản 3 Điều 81 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì quyền nuôi con được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi con, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp để trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

Trong đó, điều kiện để trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con được xác định thông qua các điều kiện về kinh tế như có một nguồn thu nhập ổn định, đảm bảo cuộc sống của con; điều kiện về trông nom, chăm sóc con như có thể dành nhiều thời gian chăm sóc, giáo dục con; điều kiện về môi trường sống và hoàn cảnh sống như tạo cho con một môi trường sống trong lành, an toàn… Tất cả những điều kiện này được xem xét để tạo ra môi trường nuôi dưỡng và chăm sóc cho con tốt nhất.

Trong trường hợp của bạn, mặc dù hai vợ chồng có sự thỏa thuận trong bản cam kết về quyền nuôi con của người mẹ. Tuy nhiên, nếu tại thời điểm ly hôn, con của bạn chưa đủ 36 tháng tuổi, mà bạn không có việc làm, không có bất kỳ nguồn thu nhập nào để đảm bảo cuộc sống của mẹ và con, thì trong trường hợp này, việc thỏa thuận của hai vợ chồng không đảm bảo được lợi ích của con, đồng thời bạn cũng gặp bất lợi khi không đảm bảo điều kiện để trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc con. Trường hợp này, Tòa án sau khi xem xét các điều kiện của vợ và chồng, có thể vì lợi ích của con mà giao cho người chồng trực tiếp nuôi.

Trường hợp, sau khi con của bạn đã đủ 36 tháng tuổi, hai vợ chồng bạn mới ly hôn thì trong trường hợp này, nếu chồng bạn có sự tranh chấp, mong muốn giành quyền nuôi con thì việc bạn không có việc làm, không có thu nhập cũng là một trong những bất lợi trong việc giành quyền nuôi con của hai vợ chồng. 

Thứ ba, trong trường hợp, sự thỏa thuận trong bản cam kết này được pháp luật công nhận, và bạn được xác định là người trực tiếp nuôi con thì cũng không đảm bảo sau này chồng bạn không có yêu cầu về việc thay đổi trực tiếp nuôi con.

Cụ thể, theo quy định tại Điều 84 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, trong trường hợp cha, mẹ có yêu cầu, thì Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con khi có một trong các căn cứ như:

Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;

Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên.

Việc bạn không có công việc, không có thu nhập là một bất lợi, cho thấy điều kiện trực tiếp nuôi dưỡng, chăm sóc con không được đảm bảo. Đó được xác định là một trong những căn cứ để chồng bạn có thể yêu cầu quyền thay đổi người trực tiếp nuôi con.

Thứ tư, mặc dù thỏa thuận trong bản cam kết mà hai vợ chồng đã ký kết trước đó thể hiện quyền được trực tiếp nuôi con của bạn nhưng nếu bạn thuộc trường hợp bị hạn chế về quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên thì bạn cũng không được trực tiếp nuôi con. Trong đó căn cứ theo quy định tại Điều 85 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 thì cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên khi thuộc trường hợp:

Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;

Phá tán tài sản của con;

Có lối sống đồi trụy;

Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Như vậy, từ những căn cứ nêu trên, có thể thấy việc bạn và chồng bạn cùng viết bản cam kết thỏa thuận về vấn đề nuôi con chỉ mang ý nghĩa thể hiện sự ràng buộc giữa vợ chồng trong quan hệ hôn nhân, và được thực hiện tùy thuộc vào ý chí, nguyện vọng của các bên, chứ không thể hiện giá trị pháp lý. Đồng thời việc bạn không có việc làm, không có bất kỳ nguồn thu nhập sẽ là một bất lợi cho bạn khi cuộc sống hôn nhân của vợ chồng không thể  hòa hợp được dẫn đến việc ly hôn. 

Tuy nhiên, việc ký kết cam kết này sẽ có giá trị pháp lý áp dụng với cả hai bên khi sự thỏa thuận này được Tòa án công nhận trong quyết định hoặc bản án có hiệu lực của pháp luật. Sự thỏa thuận này chỉ được Tòa án công nhận khi chồng bạn và bạn không có sự thay đổi ý kiến về quyền trực tiếp nuôi con khi tiến hành thủ tục ly hôn và cả hai vợ chồng có yêu cầu Tòa án công nhận sự thỏa thuận này.

Do vậy, trong mọi trường hợp, để đảm bảo ưu thế về quyền trực tiếp nuôi con sẽ thuộc về bạn thì bạn nên có một công việc đảm bảo tạo ra nguồn thu nhập ổn định nuôi sống mẹ và con, đồng thời đảm bảo các điều kiện về quyền nuôi con như chỗ ở hợp pháp, điều kiện sống, môi trường sống, và không thuộc trường hợp bị hạn chế về quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên.

4. Điều kiện kinh tế để giành quyền nuôi con khi ly hôn

Trên đây là câu trả lời của Hệ Thống Pháp Luật Việt Nam liên quan đến yêu cầu câu hỏi của bạn. Hy vọng câu trả lời của chúng tôi sẽ hữu ích cho bạn.

Nếu có bất cứ vướng mắc gì về pháp lý mời bạn tiếp tục đặt câu hỏi. Chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp.

Trân trọng cảm ơn.

BBT.Hệ Thống Pháp Luật Việt nam