Trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa nhập khẩu là tàu biển, tại Hải quan địa phương có phát sinh một việc như sau:

I. Tóm tắt nội dung:

1) Tháng 12/2009, Công ty cổ phần Hàng hải - Dầu khí Hải Âu có mua một tàu chở dầu với thông số như sau:

+ Tên tàu: Great Fish (tên cũ: Sunny Falcon);

+ Trọng tải: 6.174 DWT;

+ Năm đóng: 1990;

+ Quốc tịch tàu: Panama.

2) Theo trình bày của Công ty: Do tuổi tàu vượt quá giới hạn đăng ký lần đầu theo quy định về điều kiện đăng ký tàu biển lần đầu tại Nghị định số 29/2009/NĐ-CP ngày 26/03/2009 của Chính phủ. Đồng thời do hoạt động chủ yếu của Doanh nghiệp là vận tải xăng dầu quốc tế nên Doanh nghiệp đã giữ đăng ký quốc tịch cũ của tàu là quốc tịch Panama và đổi tên tàu là MT GREAT FISH. Chiếc tàu này chưa làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và chưa thực hiện đăng ký tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 29/2009/NĐ-CP ngày 26/03/2009 của Chính phủ;

3) Công ty cung cấp được các hồ sơ chứng từ chứng minh việc đăng ký tàu biển và quyền sở hữu tàu biển do Panama cấp đồng thời xuất trình được công văn số 8346/BTC-CST ngày 24/6/2011 của Bộ Tài chính cho phép hạch toán chi phí khấu hao tài sản cố định tàu MT Great Fish;

4) Hiện tàu MT Great Fish đang neo đậu tại Đài Loan, Doanh nghiệp muốn bán chiếc tàu này cho người mua là Công ty Oceanus International INC (Đài Loan) và bàn giao tàu tại Đài Loan mà không phải đưa tàu về Việt Nam để làm thủ tục xuất khẩu.

II. Quan điểm của Bộ Tài chính:

1) Căn cứ khoản 2, Điều 28 Luật Thương mại năm 2005; Điều 15 Luật Hải quan năm 2005; Điều 2 Nghị định số 154/2005/NĐ-CP ngày 15/12/2005 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Hải quan về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan thì trường hợp tàu biển MT Great Fish là hàng hóa thuộc sở hữu công ty Cổ phần Hàng hải - Dầu khí Hải Âu thuộc đối tượng phải làm thủ tục hải quan nhập khẩu theo loại hình nhập khẩu thương mại quy định Điều 32 Nghị định số 29/2009/NĐ-CP ngày 26/3/2009 của Chính phủ về đăng ký và mua bán tàu biển;

2) Hành vi của Công ty cổ phần Hàng hải - Dầu khí Hải Âu đưa tàu (hàng hóa), đã hoàn thành thủ tục mua bán tàu (hàng hóa) với đối tác nước ngoài, vào Việt Nam chạy tuyến nội địa mà không làm thủ tục nhập khẩu, đã vi phạm các quy định pháp luật Hải quan.

3) Qua số liệu của Cục Hàng hải Việt Nam, hiện nay, cả nước có khoảng 74 tàu biển thuộc sở hữu của tổ chức, cá nhân Việt Nam đăng ký mang cờ quốc tịch nước ngoài, chưa thực hiện đăng ký quyền sở hữu tàu biển tại Việt Nam. Bộ Tài chính dự kiến xử lý đối với các trường hợp tương tự như sau:

a) Phương án 1:

Hành vi của Công ty cổ phần Hàng hải - Dầu khí Hải Âu đưa tàu (đã hoàn thành thủ tục mua bán tàu (hàng hóa) với đối tác nước ngoài) vào Việt Nam chạy tuyến nội địa mà không làm thủ tục nhập khẩu, khi đưa ra khỏi Việt Nam cũng không làm thủ tục xuất khẩu, được coi là vận chuyển trái phép hàng hóa quan biên giới.

Căn cứ quy định tại Điểm 17.c Mục II, Phần II Thông tư số 129/2008/TT- BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế GTGT thì trường hợp Công ty cổ phần Hàng hải - Dầu khi Hải Âu mua tàu MT Great Fish của nước ngoài (mang quốc tịch nước ngoài) nhưng không làm các thủ tục hải quan theo quy định thì cơ quan Hải quan thực hiện truy thu thuế GTGT.

Do đó, đề nghị Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh thực hiện:

a1) Lập biên bản vi phạm hành chính về Hải quan và xử phạt theo quy định;

a2) Truy thu tiền thuế VAT;

a3) Phạt chậm nộp;

a4) Thời điểm truy thu thuế, phạt chậm nộp thuế tính từ thời điểm nhập cảnh vào Việt Nam lần đầu tiên (sau khi Doanh nghiệp hoàn thành thủ tục mua tàu với đối tác nước ngoài).

b) Phương án 2:

Căn cứ quy định tại Điểm 2.2 Mục iv Phần C Thông tư số 130/2008/TT-BTC ngày 26/12/2008 của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế TNDN thì: Công ty cổ phần Hàng hải - Dầu khí Hải Âu chưa làm thủ tục nhập khẩu nên chưa đủ giấy tờ chứng minh tàu MT Great Fish thuộc quyền sở hữu của Công ty nên không đủ điều kiện để trích khấu hao tài sản cố định và không được tính vào chi phí trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp;

Do đó, đề nghị Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh thực hiện:

b1) Lập biên bản vi phạm hành chính về Hải quan và xử phạt theo quy định;

b2) Đề nghị thanh tra thuế và không chấp nhận khấu hao tài sản do chưa đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (chưa làm thủ tục nhập khẩu);

b3) Không làm thủ tục xuất khẩu tàu.

Bộ Tài chính chọn phương án 1.

Bộ Tài chính đề nghị các Bộ có ý kiến tham gia về nội dung dự thảo nêu trên và gửi ý kiến tham gia về Bộ Tài chính (qua Tổng cục Hải quan) trước ngày 29/12/2014 (văn bản tham gia ý kiến đề nghị gửi trước bản fax theo số: 04.39.440.620). Sau ngày 31/12/2014, nếu chưa nhận được ý kiến của các Bộ thì được xem là các đơn vị nhất trí với nội dung dự thảo nêu trên.

Trân trọng!