Kính gửi: Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh.

Tổng cục Hải quan nhận được công văn số 1747/HQHCM-GSQL ngày 06/7/2011 của Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh về việc thí điểm thủ tục hải quan một cửa, Tổng cục Hải quan có ý kiến như sau:

I. Về khái niệm hải quan một cửa:

1. Một cửa quốc gia (National Single Window): được hiểu là cơ quan hải quan làm đầu mối phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan để giải quyết thủ tục hải quan cho hàng hóa xuất nhập khẩu; phương tiện vận tải xuất nhập cảnh.

2. ASEAN một cửa (ASEAN Single Window): là việc cơ quan hải quan tại mỗi quốc gia làm đầu mối kết nối với cơ quan hải quan của các quốc gia khác trong khối ASEAN để thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu; phương tiện vận tải xuất nhập cảnh.

3. Hải quan một cửa do Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đề xuất tại Đề án:

Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh sử dụng tên "Thí điểm thủ tục hải quan một cửa", tuy nhiên nội dung trình bày bên trong về thực chất là thực hiện thủ tục hải quan thông qua đại lý làm thủ tục hải quan. Nội dung này khác với nội dung "hải quan một cửa" (Single Window) hiện đang được sử dụng trong hải quan các nước ASEAN.

Vì vậy cần cân nhắc kỹ và có sự điều chỉnh tên gọi của đề án. Trong trường hợp vẫn sử dụng tên gọi "hải quan một cửa" cần nghiên cứu và bổ sung thêm một số nội dung để có thể phối kết hợp các cơ quan khác có liên quan như cảng vụ, quản lý chất lượng, kiểm dịch...) trong quá trình làm thủ tục hải quan theo đúng mô hình hải quan một cửa đang được hải quan Việt Nam và hải quan các nước ASEAN đang áp dụng.

II. Nội dung cụ thể:

1. Số lượng đại lý hải quan tham gia chương trình thí điểm:

Cần cân nhắc thêm số lượng đại lý hải quan được tham gia. Trường hợp sử dụng 01 đại lý hải quan như theo dự kiến cần được giải thích cụ thể, rõ ràng để không nảy sinh yếu tố độc quyền, đảm bảo quyền tự chủ kinh doanh của đại lý hải quan và doanh nghiệp tham gia thí điểm;

Quan điểm của Tổng cục Hải quan là đưa ra những tiêu chí, yêu cầu cụ thể đối với đại lý làm thủ tục hải quan muốn tham gia chương trình thí điểm trên cơ sở đó những doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ đại lý làm thủ tục hải quan nếu đáp ứng được các tiêu chí, yêu cầu đặt ra đều được tham gia chương trình thí điểm.

Các đại lý hải quan tham gia vẫn phải đảm bảo thực hiện các quy định tại Nghị định số 14/2011/NĐ-CP và Thông tư số 80/2011/TT-BTC.

2. Nội dung kỹ thuật của đề án:

Đây là phần quan trọng nhất nhưng lại chưa được đề cập rõ trong phần diễn giải của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh, Những nội dung của đề án chưa rõ ràng, còn sơ sài, mới chỉ dừng ở mục tiêu xin chủ trương.

Đề nghị Cục HQ TP. Hồ Chí Minh trên cơ sở các văn bản quy định hiện hành như Nghị định số 154/2005/NĐ-CP, Thông tư số 222/2009/TT-BTC, Quyết định số 2396/QĐ-TCHQ ngày 09/12/2009, Quyết định số 1171/QĐ-TCHQ ngày 15/6/2009 ... xây dựng quy trình nội bộ để xử lý cụ thể các khâu công việc theo phương thức triển khai của đề án trên đảm bảo chặt chẽ, đúng pháp luật, tạo thuận lợi, có hiệu quả thiết thực, nhanh chóng. Những nội dung nằm ngoài các quy định hiện hành cần nêu rõ phương án đề xuất, báo cáo, giải trình để có cơ sở trình các cấp có thẩm quyền quyết định trước khi triển khai thực hiện.

Ví dụ: tại đề án có dự kiến việc làm thủ tục hải quan cho các doanh nghiệp tham gia chương trình thí điểm sẽ được thực hiện thông qua đại lý làm thủ tục hải quan, có thể được hiểu là đại lý làm thủ tục hải quan sẽ thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ của người khai hải quan theo quy định của pháp luật như ký tên trên tờ khai, nộp thuế,.... hay chỉ thực hiện các dịch vụ trên cơ sở thỏa thuận với chủ hàng theo quy định tại Thông tư số 80/2011/TT-BTC; tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp, mặt hàng tham gia chương trình thí điểm ... cần được xây dựng chi tiết, cụ thể.

3. Các yêu cầu đảm bảo về kỹ thuật như cơ sở hạ tầng kỹ thuật, chương trình phần mềm, cán bộ công chức tham gia, ... cũng cần được nêu cụ thể trong đề án.

Kết luận: Tổng cục Hải quan hoan nghênh và ủng hộ chủ trương, nghiên cứu xây dựng đề án của Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh. Thông qua đề án trên từng bước khuyến khích hoạt động đại lý làm thủ tục hải quan phát triển.

Yêu cầu Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh chủ động nghiên cứu xây dựng nội dung đề án chi tiết, cụ thể. Sau khi đã chuẩn bị rõ các nội dung trên, đề nghị Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh tổ chức trao đổi với các đơn vị liên quan thuộc Tổng cục (tại trụ sở Tổng cục hoặc trụ sở Cục Hải quan TP. Hồ chí Minh) để thống nhất nội dung đề án trước khi trình Tổng cục, Bộ phê duyệt thực hiện.

Cục Giám sát quản lý Hải quan làm đầu mối phối hợp vời Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh để nghiên cứu triển khai đề án thí điểm.

Tổng cục Hải quan thông báo để Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh nghiên cứu thực hiện.