KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI ĐỀ ÁN “CHƯƠNG TRÌNH HOẠT ĐỘNG VĂN HÓA, NGHỆ THUẬT PHỤC VỤ VÙNG SÂU, VÙNG XA, BIÊN GIỚI, HẢI ĐẢO, VÙNG DÂN TỘC THIỂU SỐ GIAI ĐOẠN 2021 - 2025"

Căn cứ Quyết định số 4452/QĐ-BVHTTDL, ngày 31/12/2020 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về phê duyệt Đề án “Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021-2030".

Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La xây dựng Kế hoạch triển khai Đề án “Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025" trên địa bàn tỉnh Sơn La, cụ thể như sau:

I. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU

1. Quan điểm

- Tuyên truyền hiệu quả các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thông qua các hoạt động của "Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2030" (sau đây gọi tắt là Chương trình văn hóa, nghệ thuật);

- Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh;

- Đổi mới phương thức tổ chức hoạt động văn hóa, nghệ thuật phù hợp với điều kiện thực tiễn địa phương;

- Tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật với các hình thức đa dạng, phong phú, phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm; bảo đảm thiết thực, an toàn, tiết kiệm, hiệu quả; có sự thống nhất, đồng bộ trong công tác chỉ đạo tổ chức thực hiện.

2. Mục tiêu

2.1. Mục tiêu chung

- Xây dựng và tổ chức hiệu quả các hoạt động văn hóa, nghệ thuật nhằm nâng cao mức hưởng thụ và đời sống văn hóa cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, góp phần xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc, hữu nghị giữa đồng bào các dân tộc vùng biên giới; phát huy vai trò làm chủ của đồng bào trong bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch.

- Phát huy vai trò làm chủ của người dân trong bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch địa phương.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Tổ chức hiệu quả các hoạt động Chương trình văn hóa, nghệ thuật phục vụ đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, trong đó ưu tiên các địa phương thuộc vùng đặc biệt khó khăn, khu vực biên giới trên địa bàn tỉnh.

- Nâng cao mức hưởng thụ văn hóa và phát huy vai trò làm chủ trong xây dựng đời sống văn hóa, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu; duy trì tổ chức liên hoan, hội thi, hội diễn theo định kỳ; khuyến khích thành lập các câu lạc bộ, nhóm sở thích về văn hóa, văn nghệ.

- Tổ chức các chuyến đi thực tế cho các văn nghệ sỹ người dân tộc thiểu số; tổ chức các cuộc thi, các cuộc vận động, các Trại sáng tác văn học... về đề tài DTTS, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

- Tăng cường phát triển văn hóa đọc; tiếp tục trang bị sách, báo cho các thư viện tỉnh, huyện; xây dựng Đề án thư viện điện tử tại Thư viện tỉnh.

- Đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật đến vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn trên các phương tiện thông tin đại chúng.

- Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc.

II. PHẠM VI THỰC HIỆN VÀ ĐỐI TƯỢNG

1. Phạm vi thực hiện: Triển khai trên địa bàn tỉnh Sơn La.

2. Đối tượng hưởng lợi là đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trong đó ưu tiên các dân tộc thiểu số có khó khăn đặc thù và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn có dân số dưới 10.000 người, được xét theo tiêu chí tại Quyết định số 39/2020/QĐ-TTg ngày 31/12/2020 của Thủ tướng Chính phủ (trong đó tỉnh Sơn La có dân tộc La Ha), nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn gồm: Mông, Kháng, Xinh Mun, Khơ Mú.

III. NHIỆM VỤ VÀ GIẢI PHÁP

1. Nhiệm vụ chủ yếu

1.1. Khảo sát, điều tra thống kê về thực trạng hưởng thụ văn hóa, nghệ thuật của người dân; xây dựng mô hình điểm về nhóm sở thích/câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ ở bản, tổ dân phố nhất là các khu dân cư vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số để làm cơ sở nghiên cứu, nhân rộng. Xây dựng cơ chế, chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc.

1.2. Tổ chức hoạt động nghệ thuật biểu diễn (biểu diễn nghệ thuật quần chúng và biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp):

- Tập trung củng cố, tăng cường đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên của Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh Sơn La đảm bảo hoạt động tăng dần số lượng, quy mô, chất lượng tổ chức các buổi biểu diễn phục vụ nhân dân từ 105 lên 120 buổi/năm.

- Phối hợp với các tỉnh, thành phố trong khu vực hay các vùng miền khác thực hiện mỗi năm mời 01 đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp biểu diễn phục vụ nhân dân khoảng 10 buổi/năm.

- Đối với Đội Thông tin - Tuyên truyền lưu động của Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh, nâng số buổi hoạt động phục vụ Nhân dân 100 lên 120 buổi/năm, đối với Đội Thông tin - Tuyên truyền lưu động các huyện/thành phố biểu diễn 20-30 buổi/huyện/năm. Tập trung khai thác các loại hình văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc trên địa bàn tỉnh, nhất là đối với các loại hình nghệ thuật đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.

- Duy trì liên hoan các tổ, đội tuyên truyền văn hóa của Bộ đội Biên phòng theo định kỳ. Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động “điểm sáng văn hóa biên giới”.

1.3. Định kỳ tổ chức các ngày hội, giao lưu, liên hoan, hội diễn cấp tỉnh như: Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La; Hội diễn nghệ thuật quần chúng, Hội thi tuyên truyền lưu động toàn tỉnh... Chỉ đạo tổ chức các hoạt động liên hoan, giao lưu, hội thi, hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp huyện và cấp cơ sở.

- Tạo điều kiện cho các đoàn nghệ nhân, diễn viên là đồng các dân tộc thiểu số tham gia các Ngày hội, Liên hoan nghệ thuật quần chúng khu vực và toàn quốc.

- Định hướng sưu tầm, bảo tồn các điệu dân ca, dân vũ, nghi thức diễn xướng dân gian truyền dạy cho thế hệ trẻ.

1.4. Tổ chức hoạt động điện ảnh

- Duy trì công tác sản xuất phim tài liệu, công tác biên dịch, lồng tiếng Thái, tiếng Mông vào các tác phẩm Điện ảnh, lựa chọn nguồn phim cho các đội chiếu bóng, duy trì hoạt động chiếu phim lưu động tại cơ sở.

- Xây dựng chuyên mục văn hóa, nghệ thuật các dân tộc thiểu số và tổ chức truyền thanh, truyền hình trên kênh sóng của Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, huyện.

1.5. Tổ chức hoạt động thư viện và phát triển văn hóa đọc: Đẩy mạnh hoạt động hệ thống thư viện các cấp, hỗ trợ các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số xây dựng tủ sách thư viện cấp xã và tăng cường việc thực hiện bổ sung, luân chuyển sách, báo đến cơ sở, đặc biệt ưu tiên các tủ sách cấp xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn và tủ sách tại các đồn Biên phòng. Tăng cường các loại sách song ngữ tiếng dân tộc.

- Tổ chức các đợt thi nói chuyện về sách, các hội thi tuyên truyền giới thiệu sách, kể chuyện sách tại các điểm vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số;

- Xây dựng Đề án thư viện điện tử tại Thư viện tỉnh.

1.6. Tổ chức hoạt động trưng bày, triển lãm: Tổ chức triển lãm tranh, ảnh nghệ thuật (bản chính hoặc phiên bản), hiện vật, tư liệu, sách, báo, sản phẩm văn hóa vào các dịp lễ, tết và tại các sự kiện trọng đại của đất nước, địa phương nhằm tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, tạo cơ hội để Nhân dân các dân tộc vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số được tiếp cận nhiều sản phẩm văn hóa, nghệ thuật.

1.7. Tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống và phát triển du lịch; xây dựng các sản phẩm du lịch độc đáo, phù hợp với văn hóa truyền thống vùng biên giới, vùng dân tộc thiểu số; tạo nguồn thu từ du lịch, góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống và nâng cao đời sống kinh tế - văn hóa cho đồng bào trên địa bàn.

Tạo điều kiện cho các đoàn nghệ nhân, diễn viên văn nghệ quần chúng là người dân tộc thiểu số đi tham gia các chương trình biểu diễn, trình diễn, liên hoan, ngày hội, giao lưu văn hóa văn nghệ ngoài địa phương, ngoài tỉnh, tham gia hoạt động tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam.

1.8. Tổ chức ghi hình, thu âm, sản xuất đĩa DVD, file nén (USB) các hoạt động Chương trình văn hóa, nghệ thuật để phát sóng hoặc chuyển cho các Trung tâm Truyền thông - Văn hóa và các thôn, bản làm tư liệu hoặc phát lại vào những ngày lễ, hội. Cung cấp ấn phẩm văn hóa, sách nghiệp vụ, các loại băng, đĩa có nội dung, hình thức phù hợp cho cơ sở.

1.9. Vận động, trang bị âm-ly, loa đài, micro, máy phát điện.. để hỗ trợ các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và phục vụ phát triển du lịch.

1.10. Lồng ghép phổ biến, giáo dục pháp luật trong các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, tuyên truyền lưu động. Giới thiệu các mô hình tốt, cách làm hay phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

1.11. Nghiên cứu, sưu tầm các làn điệu dân ca, dân vũ, nhạc cụ, lễ nghi các dân tộc thiểu số có nguy cơ mai một, thất truyền để bảo tồn và phát huy.

1.12. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, phương pháp, kỹ năng triển khai các hoạt động của chương trình văn hóa, nghệ thuật.

1.13. Tổ chức các cuộc thi, cuộc vận động sáng tác văn học - nghệ thuật, báo chí về đề tài dân tộc thiểu số. Lựa chọn các tác phẩm chất lượng nội dung và nghệ thuật tốt để phổ biến, tuyên truyền.

1.14. Tổ chức phổ biến việc bình xét danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú; Đôn đốc, khuyến khích các địa phương phát hiện nghệ nhân từ cơ sở, động viên các nghệ nhân lập hồ sơ đề nghị xét danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân, Nghệ nhân Ưu tú. Trong đó lưu ý quan tâm đến đồng bào các dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, đồng bào có số dân dưới 10.000 người, đồng bào vùng đặc biệt khó khăn.

1.15. Tôn vinh, khen thưởng: Đề xuất tôn vinh, khen thưởng đối với tác giả có tác phẩm về đề tài dân tộc thiểu số đạt giá trị nghệ thuật, nhân văn cao. Tôn vinh các nghệ nhân có công truyền dạy văn hóa, nghệ thuật truyền thống dân tộc. Có hình thức động viên, khen thưởng các tập thể, cá nhân có thành tích cao, có nhiều đóng góp trong việc tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số.

2. Giải pháp thực hiện

2.1. Về chỉ đạo, điều hành: Tăng cường, nâng cao hiệu quả chỉ đạo và tổ chức thực hiện của các cấp, các ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân đối với công tác gìn giữ và phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; thực hiện nhiệm vụ xây dựng và phát triển văn hóa, thể thao, du lịch kết hợp chặt chẽ với thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội của từng đơn vị, địa phương.

2.2. Về xây dựng cơ chế, chính sách: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước về công tác dân tộc; chính sách đặc thù hỗ trợ các nghệ nhân, nghệ sỹ, trưởng thôn, bản, người uy tín trong việc truyền dạy văn hóa truyền thống cho lớp trẻ; có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao và kinh doanh các dịch vụ văn hóa, các điểm vui chơi giải trí tại các địa bàn khó khăn ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng dân tộc thiểu số.

2.3. Về thông tin, tuyên truyền: Tăng cường, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và của Nhân dân về công tác bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số; đa dạng hóa hình thức thông tin, tuyên truyền thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng.

2.4. Về phát triển nguồn nhân lực: Sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực hiện có, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin tuyên truyền tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng dân tộc thiểu số; phát hiện, bồi dưỡng các hạt nhân văn hóa, văn nghệ tham gia vào các hoạt động phong trào, Câu lạc bộ văn hóa; tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ văn hóa, thể thao và du lịch cho cán bộ làm công tác văn hóa cơ sở, cán bộ của Đội tuyên truyền lưu động, Đội chiếu phim lưu động.

2.5. Về ứng dụng khoa học, công nghệ: Sử dụng và phát huy các thành tựu khoa học công nghệ như: Sóng phát thanh, truyền hình, điện thoại, internet, máy ghi hình, thu âm, máy thu phát, các thiết bị trình chiếu; các công nghệ in sao, sản xuất băng đĩa tiếng, hình... hiện có cho công tác tuyên truyền, sản xuất sản phẩm văn hóa, phổ biến tác phẩm và các hoạt động văn hóa nghệ thuật phục vụ Nhân dân vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

2.6. Về huy động nguồn lực xã hội hóa: Huy động và khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân phối hợp tổ chức đa dạng các hoạt động của Chương trình văn hóa, nghệ thuật tại các địa bàn khó khăn ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, vùng dân tộc thiểu số.

IV. KINH PHÍ

- Kinh phí thực hiện từ nguồn kinh phí Nhà nước phân bổ từ Trung ương;

- Kinh phí thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước của địa phương cấp cho các ngành chức năng.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan triển khai, tổ chức thực hiện các nội dung trong kế hoạch;

- Xây dựng kế hoạch thực hiện theo từng năm.

- Tổ chức thực hiện việc khảo sát, thống kê, đánh giá thực trạng; quản lý, chỉ đạo hoạt động khai thác và phát huy các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở; Thực hiện quản lý Nhà nước về phát triển sự nghiệp và hoạt động văn hóa, dịch vụ văn hóa trên địa bàn toàn tỉnh.

- Chỉ đạo các đơn vị sự nghiệp trực thuộc xây dựng kế hoạch công tác hàng năm đảm bảo đạt được mục tiêu Kế hoạch đã đề ra.

- Định kỳ phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương tổ chức các Ngày hội, Liên hoan, Hội thi, Hội diễn vào thời gian thích hợp. Đưa các hoạt động văn hóa nghệ thuật phù hợp vào các nghi lễ, lễ hội của các dân tộc, địa phương trên địa bàn tỉnh.

- Hướng dẫn hoạt động chuyên môn, kiểm tra, giám sát và tổng hợp báo cáo kết quả triển khai thực hiện kế hoạch vào cuối giai đoạn.

2. Ban Dân tộc tỉnh

- Tiếp tục tham mưu UBND tỉnh xây dựng các chế độ phù hợp với pháp luật hỗ trợ cho các nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc thiểu số tiếp tục truyền dạy, phát huy các giá trị văn hóa nghệ thuật dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

- Tiếp tục triển khai có hiệu quả Chương trình phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch và các chính sách dân tộc liên quan đến các nội dung trong kế hoạch.

- Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh tham mưu, đề xuất khen thưởng, động viên các nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng các dân tộc thiểu số có những đóng góp tích cực, đầu tàu, gương mẫu, tuyên truyền, truyền dạy văn hóa nghệ thuật cơ sở và các tác giả người dân tộc thiểu số có những sáng tác có giá trị nghệ thuật, nhân văn cao; tôn vinh các giáo viên, nghệ nhân có công truyền dạy nghệ thuật truyền thống dân tộc và có đóng góp lớn được cộng đồng thừa nhận.

3. Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh

- Tổ chức các cuộc thi, cuộc vận động, Trại sáng tác văn học - nghệ thuật về đề tài dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới (1-2 cuộc/năm), khuyến khích quy tụ các văn nghệ sĩ người dân tộc thiểu số tham gia.

- Sử dụng, phổ biến các tác phẩm của các văn nghệ sĩ người dân tộc thiểu số có nội dung và chất lượng nghệ thuật tốt để khuyến khích sáng tạo và đáp ứng yêu cầu thưởng thức văn hóa nghệ thuật ở địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

- Phối hợp tổ chức triển lãm các tác phẩm nhiếp ảnh, mỹ thuật về đề tài dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

4. Sở Thông tin và Truyền thông

Quản lý và định hướng các cơ quan thông tin đại chúng tăng cường công tác tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước trong việc triển khai thực hiện kế hoạch và các hoạt động văn hóa, nghệ thuật trên địa bàn toàn tỉnh.

5. Sở Tài chính

Căn cứ vào kế hoạch tham mưu cấp kinh phí triển khai các hoạt động theo quy định.

6. Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng

- Tuyên truyền, vận động đồng bào vùng biên giới gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển kinh tế, du lịch;

- Tăng cường đoàn kết, gắn bó quân dân, củng cố mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam - Lào; Chủ trì, nòng cốt xây dựng, quản lý và bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trên địa bàn tỉnh;

- Duy trì Liên hoan các đội tuyên truyền văn hóa của Bộ đội biên phòng theo định kỳ. Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động “Điểm sáng văn hóa biên giới”.

7. Báo Sơn La; Đài phát thanh - Truyền hình tỉnh

Tăng cường phản ánh các hoạt động bảo tồn, giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc thiểu số; giới thiệu, quảng bá văn hóa truyền thống và các sản phẩm du lịch độc đáo, phù hợp với văn hóa truyền thống vùng biên giới, vùng dân tộc thiểu số trên chuyên trang, chuyên mục văn hóa.

8. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Chỉ đạo các cơ quan, đơn vị chức năng tham mưu xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện có hiệu quả các nội dung phù hợp với thực tế của địa phương; kiểm tra, giám sát việc tổ chức thực hiện Kế hoạch.

- Bố trí nguồn ngân sách cần thiết để triển khai các hoạt động

Trên đây là Kế hoạch triển khai thực hiện Đề án "Chương trình hoạt động văn hóa, nghệ thuật phục vụ vùng sâu vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2021 - 2025" trên địa bàn tỉnh Sơn La. Yêu cầu các sở, ngành liên quan, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố triển khai thực hiện, báo cáo kết quả triển khai về Sở Văn hóa, Thể thao & Du lịch trước ngày 10/12 hàng năm./.