Kiểm soát ô nhiễm, suy thoái môi trường trong nhập khẩu hàng hóa

Hàng hóa cấm nhập khẩu được quy định rõ ràng cụ thể tại khoản 2 Điều 75 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 và khoản 9 Điều 7 Luật Bảo vệ môi trường năm 2014. Những loại hàng hóa thuộc quy định tại khoản 2 Điều 75 sẽ không được phép nhập khẩu.

Khoản 1 Điều 75 Luật bảo vệ môi trường năm 2014 quy định về việc nhập khẩu hàng hóa có điều kiện “Máy móc, thiết bị, phương tiện, nguyên liệu, nhiên liệu, hóa chất, hàng hóa nhập khẩu, quá cảnh phải đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường.” Như vậy, điều kiện ở đây là phải đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường. Trong khi khoản 1 Điều 42 Luật Bảo vệ môi trường năm 2005 quy định “Máy móc, thiết bị, phương tiện, nguyên liệu, nhiên liệu, hóa chất, hàng hóa nhập khẩu phải đáp ứng tiêu chuẩn môi trường”.

Vậy, Luật Bảo vệ môi trường năm 2014 đã bổ sung thêm đối với quá cảnh, và thay vì nhập khẩu phải đáp ứng “tiêu chuẩn môi trường” là việc nhập khẩu quá cảnh phải đáp ứng “yêu cầu bảo vệ môi trường”. Vậy thế nào được gọi là “yêu cầu bảo vệ môi trường”? Hiện nay các văn bản ban hành chính thức không giải thích rõ khái niệm thế nào là “yêu cầu bảo vệ môi trường”. Nhưng theo cách hiểu của các chuyên gia về môi trường cũng như các nhà làm luật và áp dụng pháp luật về môi trường thì “yêu cầu bảo vệ môi trường” được hiểu là hệ thống quy chuẩn kỹ thuật môi trường, trong đó có các yêu cầu kỹ thuật và quản lý môi trường. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về khái niệm này.

Nếu coi yêu cầu bảo vệ môi trường là hệ thống các quy chuẩn kỹ thuật môi trường với các yêu cầu kỹ thuật và quản lý môi trường thì có thể thấy điều kiện để nhập khẩu máy móc, thiết bị, phương tiện, nguyên – nhiên liệu, hàng hóa, hóa chất nhập khẩu, quá cảnh (gọi chung là hàng nhập khẩu, quá cảnh) đã bị thu hẹp về đối tượng và được thắt chặt hơn trong cả quá cảnh. Bởi quy chuẩn kỹ thuật môi trường được cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành dưới dạng văn bản bắt buộc áp dụng, trong khi tiêu chuẩn môi trường lại dưới dạng văn bản tự nguyện áp dụng của các chủ thể nhập khẩu. Có thể thấy tính cưỡng chế của quy định mới cao hơn, và bây giờ các chủ thể nhập khẩu, quá cảnh hàng đều phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của pháp luật về môi trường không còn là việc muốn hay không muốn áp dụng các mức giới hạn về thông số về chất lượng môi trường để bảo vệ môi trường nữa. Đây chính là việc gò các chủ thể nhập khẩu vào khuôn và nó trở thành nghĩa vụ chứ không còn là quyền của họ nữa.

>>> Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 024.6294.9155

Việc quy định mới như vậy giúp cho việc kiểm soát ô nhiễm môi trường trong nước được dễ dàng hơn, các cơ quan kiểm tra hàng nhập khẩu quá cảnh đặc biệt là cơ quan hải quan cứ áp dụng các thông số về chất lượng môi trường đã được ban hành theo danh mục để xử lý đối với loại hàng nhập khẩu, quá cảnh không đáp ứng thông số về chất lượng môi trường. Chủ thể nhập khẩu cũng không thể nào phủi nhận trách nhiệm khi mà quy định về quy chuẩn kỹ thuật môi trường là bắt buộc không phải tự nguyện thực hiện như trước và không có cơ quan thanh tra, kiểm tra.

Việc quy định chặt chẽ, và áp dụng điều kiện bát buộc cũng nhằm làm hạn chế số lượng hàng nhập khẩu, quá cảnh lớn vào Việt Nam mà không rõ các hàm lượng chất thải nguy hại trong đó. Tránh việc biến nước ta thành bãi rác của thế giới.

Nhưng đến nay chưa có văn bản giải thích rõ khái niệm “yêu cầu bảo vệ môi trường” có chăng sẽ dẫn đến việc áp dụng sai, hoặc là kẽ hở để lách luật?

Trên đây là câu trả lời của Hệ Thống Pháp Luật Việt Nam liên quan đến yêu cầu câu hỏi của bạn. Hy vọng câu trả lời của chúng tôi sẽ hữu ích cho bạn.

Nếu có bất cứ vướng mắc gì về pháp lý mời bạn tiếp tục đặt câu hỏi. Chúng tôi luôn sẵn sàng giải đáp.

Trân trọng cảm ơn.

BBT.Hệ Thống Pháp Luật Việt nam