NGHỊ QUYẾT

VỀ KẾT QUẢ GIÁM SÁT CHUYÊN ĐỀ VỀ CÔNG TÁC QUY HOẠCH VÀ HOẠT ĐỘNG XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN

HỘI ĐỒNG NHÂN DÂN TỈNH LONG AN
KHÓA X - KỲ HỌP THỨ 13

Căn cứ Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 19 tháng 6 năm 2015; Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương ngày 22 tháng 11 năm 2019;

Căn cứ Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân ngày 20 tháng 11 năm 2015;

Thực hiện Nghị quyết số 86/NQ-HĐND ngày 10/12/2022 của Hội đồng nhân dân tỉnh về thành lập Đoàn giám sát về công tác quy hoạch và giải pháp xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh;

Xét Tờ trình số 1294/TTr-HĐND ngày 28 tháng 11 năm 2023 của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh về công tác quy hoạch và giải pháp xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh và ý kiến thảo luận của đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh tại kỳ họp.

QUYẾT NGHỊ

Điều 1. Hội đồng nhân dân tỉnh thống nhất với kết quả giám sát chuyên đề về công tác quy hoạch và giải pháp xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh của Đoàn giám sát của Hội đồng nhân dân tỉnh nêu tại Báo cáo số 1291/BC-HĐND ngày 28 tháng 11 năm 2023 và nhấn mạnh một số nội dung sau:

1. Kết quả đạt được chủ yếu trong triển khai thực hiện công tác quy hoạch và hoạt động xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh

UBND tỉnh đã quan tâm thực hiện cơ bản công tác quy hoạch và thu hút đầu tư; lựa chọn công nghệ xử lý, xây dựng quy trình, cơ chế thu gom, vận chuyển rác theo quy định; triển khai thực hiện tốt các quy định, nhiệm vụ theo Luật Bảo vệ môi trường. Trong quá trình lãnh đạo, điều hành, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản liên quan, đáp ứng cơ bản về công tác quy hoạch, quản ký, thu gom, vận chuyển xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh1, làm cơ sở để các sở, ngành tỉnh, chính quyền địa phương các cấp tổ chức triển khai thực hiện đạt được nhiều kết quả, cụ thể:

- Đã quy hoạch bố trí các điểm tập kết, trung chuyển rác thải tại khu vực thành thị, nông thôn và quy hoạch các khu xử lý rác tập trung (lò đốt rác, nhà máy xử lý rác), theo dự kiến, lượng rác phát sinh trên địa bàn tỉnh đến năm 2025 dao động trong khoảng 820 - 1.140 tấn/ngày; đã kêu gọi đầu tư các nhà máy xử lý rác theo quy hoạch được duyệt, nâng công suất các nhà máy hiện hữu và tiến tới năm 2025 sẽ xóa bỏ các bãi rác lộ thiên trên địa bàn tỉnh (Đức Huệ, Kiến Tường). Số lượng đơn vị tham gia vào công tác thu gom, vận chuyển và hoạt động xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh cơ bản đáp ứng yêu cầu2; bố trí kinh phí đầu tư xây dựng, vận hành hệ thống thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy định3.

- Công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về quy hoạch và hoạt động xử lý chất thải rắn được các sở, ngành, địa phương và doanh nghiệp quan tâm thực hiện với nhiều hình thức4; triển khai mô hình thực hiện phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn tại phường 3 thành phố Tân An nhận được sự đồng thuận hưởng ứng của người dân và được nhân rộng, thí điểm tại Vĩnh Hưng; ngoài ra, MTTQ và các đoàn thể, các Hội đặc thù cũng triển khai nhiều mô hình hay, góp phần bảo vệ môi trường của tỉnh được “xanh - sạch - đẹp”.

- Quy định về việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt xác định rõ trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân, cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ,..có phát sinh chất thải rắn sinh hoạt5; giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt được ban hành cụ thể theo luật định6.

- Hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt, rác trong sản xuất nông nghiệp (vỏ thuốc bảo vệ thực vật...) tại các huyện tương đối ổn định, không xảy ra tình trạng ùn ứ rác; các đơn vị thu gom, vận chuyển rác cơ bản đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường trong quá trình thu gom, vận chuyển rác đến nơi xử lý rác.

2. Tồn tại, hạn chế và nguyên nhân chủ yếu trong triển khai thực hiện việc quản lý và đấu giá quyền sử dụng đất công trên địa bàn tỉnh

2.1. Tồn tại, hạn chế

- Tỉnh đã quy hoạch địa điểm xử lý chất thải rắn tại 5 địa phương trên địa bàn tỉnh7 nhưng chậm triển khai thực hiện, chưa đáp ứng yêu cầu, vẫn còn phụ thuộc nhiều vào các cơ sở xử lý chất thải rắn của thành phố Hồ Chí Minh8. Tiến độ đầu tư xây dựng một số khu xử lý chất thải rắn đã có chủ trương đầu tư không đạt yêu cầu9. Đa số các địa phương chưa thực hiện việc xây dựng điểm tập kết rác thải rắn sinh hoạt và chưa quy hoạch các trạm trung chuyển rác đối với khu vực, địa bàn rộng, dân cư thưa theo kế hoạch chung của tỉnh.

- Việc triển khai thực hiện kế hoạch 3558/KH-UBND ngày 04/11/2021 của UBND tỉnh về quản lý, thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh từ năm 2021 đến năm 2025 còn một số hạn chế:

+ Dù được chú trọng nhưng hiệu quả công tác tuyên truyền nâng cao ý thức tự giác của người dân tham gia phân loại, thu gom để xử lý rác thải rắn sinh hoạt chưa cao. Công tác phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, thu gom bao bì thuốc bảo vệ thực vật còn hạn chế về quy mô và hiệu quả; tỷ lệ lập bộ đạt thấp10, khó đảm bảo đạt chỉ tiêu thu gom, xử lý rác thải khu vực nông 75% theo Nghị quyết của HĐND tỉnh11; quy định “việc cấp bù” thực hiện chưa đảm bảo theo quy định12. Lò đốt rác thải rắn y tế tại một số cơ sở y tế xuống cấp, có nơi ngừng hoạt động, nhà lưu giữ chất thải sử dụng chưa đúng theo quy định.

+ Các tổ chức thu gom, vận chuyển chất thải rắn chưa đáp ứng yêu cầu về số lượng và kỹ thuật; chưa sẵn sàng cho việc thu gom, vận chuyển chất thải sinh hoạt đã phân loại tại nguồn.

+ Việc bố trí ngân sách nhà nước để đầu tư kết cấu hạ tầng thu gom, vận chuyển, xử lý chưa đáp ứng yêu cầu; các chính sách ưu đãi, khuyến khích, hỗ trợ các dự án đầu tư xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh chưa được ban hành; việc kêu gọi, huy động các nguồn lực, đẩy mạnh xã hội hóa cho công tác thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt còn hạn chế.

- Công tác thể chế hoá cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh liên quan đến lĩnh vực quy hoạch, quản lý nhà nước đối với hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn chưa kịp thời, đồng bộ, chậm điều chỉnh, bổ sung. Cụ thể:

+ Quyết định số 06/2022/QĐ-UBND ngày 13/01/2022 của UBND tỉnh về quy định giá cụ thể đối với giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt còn một số bất cập về mức thu chưa đúng quy định tại khoản 6 điều 79 Luật Bảo vệ môi trường13; đơn giá thu gom, vận chuyển, xử lý không đủ bù đắp chi phí; về phương thức lập bộ tính thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt; về phương thức ký hợp đồng...

+ Chưa ban hành quy định về quản lý thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải y tế nguy hại theo quy định tại khoản 5 Điều 42 của Thông tư số 02/2022/TT-BTNMT ngày 10/1/2022 của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường.

- Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường theo thẩm quyền thực hiện chưa thường xuyên14.

2.2. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế

a) Nguyên nhân khách quan:

- Một số quy định chung của pháp luật chưa được ban hành đồng bộ, kịp thời; có nội dung Trung ương chưa hướng dẫn cụ thể15.

- Ngân sách nhà nước còn hạn chế nên việc bố trí cho đầu tư phục vụ hạ tầng xây dựng cơ bản cũng như hoạt động xử lý rác thải chưa đáp ứng yêu cầu.

b) Nguyên nhân chủ quan

- Người đứng đầu các cơ quan chức năng thiếu toàn diện trong lãnh đạo, tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch về xử lý chất thải rắn. Thiếu lộ trình cụ thể để triển khai thực hiện theo Kế hoạch số 3558/KH-UBND ngày 04/11/2021.

- Các cơ quan chức năng thiếu chủ động, quyết liệt trong việc giải quyết các vướng mắc, khó khăn theo thẩm quyền, còn tư tưởng trông chờ vào hướng dẫn của trung ương.

- Việc phối hợp xử lý các vấn đề phát sinh ở các địa phương và các ngành liên quan của tỉnh về lĩnh vực này còn một số hạn chế (thiếu đồng bộ, chưa kịp thời, thiếu cộng đồng trách nhiệm).

3. Trách nhiệm của các cơ quan có liên quan

3.1. Đối với UBND tỉnh: Chịu trách nhiệm chính trong việc triển khai thực hiện chưa hiệu quả quyết định của Thủ trưởng Chính phủ, nghị quyết của HĐND tỉnh về quy hoạch và hoạt động xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh; chịu trách nhiệm đối với hạn chế về chậm sửa đổi, bổ sung, ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật, về thiếu kiểm tra, chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc triển khai thực hiện quy hoạch và quản lý hoạt động xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh.

3.2. Đối với Sở Tài nguyên và Môi trường: Chịu trách nhiệm về hiệu quả tham mưu triển khai thực hiện kế hoạch số 3558/KH-UBND ngày 04/11/2021 của UBND tỉnh; về công tác thanh tra, kiểm tra theo chức năng, nhiệm vụ được giao; về việc chậm tham mưu ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền của UBND tỉnh.

3.3. Đối với Sở Xây dựng: Chịu trách nhiệm trong việc thiếu phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường trong việc tham mưu sửa đổi, bổ sung Quyết định số 06/2022/QĐ-UBND.

3.4. Đối với Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chịu trách nhiệm về việc quản lý tiến độ thực hiện và tham mưu UBND tỉnh giải quyết khó khăn, vướng mắc đối với các dự án xử lý chất thải rắn có vốn ngoài ngân sách nhà nước đã có chủ trương đầu tư (Dự án đầu tư Nhà máy xử lý rác Tâm Sinh Nghĩa; Khu công nghệ Môi trường xanh); về tham mưu bố trí được nguồn vốn NSNN theo kế hoạch; về tham mưu ban hành cơ chế, chính sách thu hút vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh.

3.5. Đối với UBND cấp huyện: Chịu trách nhiệm trong về việc triển khai quy hoạch và quản lý hoạt động xử lý chất thải rắn theo thẩm quyền; về thực hiện phân loại rác tại nguồn, lập sổ bộ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; về quy hoạch và bố trí điểm tập kết chất thải rắn sinh hoạt theo quy định.

Điều 2. Hội đồng nhân dân tỉnh yêu cầu Ủy ban nhân dân tỉnh, các sở, ngành, địa phương tiếp tục phát huy kết quả đạt được, có giải pháp tháo gỡ, khắc phục những tồn tại, hạn chế và các đề xuất, kiến nghị Đoàn giám sát đã nêu tại Báo cáo số 1291/BC-HĐND ngày 28 tháng 11 năm 2023 của Đoàn giám sát Hội đồng nhân dân tỉnh; đồng thời, tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp sau:

1. Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động để nâng cao ý thức của người dân trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường, nhất là liên quan đến việc phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, nộp tiền sử dụng rác theo quy định; kịp thời đánh giá hiệu quả mô hình phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, rút ra bài học kinh nghiệm và nhân rộng, áp dụng toàn tỉnh; chỉ đạo các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn nông dân biết cách sử dụng và thu gom bao gói thuốc bảo vệ thực vật sau sử dụng đảm bảo hiệu quả theo đúng quy định. Chú trọng phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội trong công tác tuyên truyền, vận động, xây dựng các mô hình về bảo vệ môi trường phù hợp với điều kiện của địa phương nhưng đồng thời lồng ghép với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh.

2. Rà soát lại các quy hoạch, kế hoạch, quyết định, quy định có liên quan đến việc triển khai thực hiện công tác quy hoạch và giải pháp xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt để tổ chức đánh giá sơ kết và xem xét điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với thực tế và quy định mới; chú trọng các cơ chế, nguồn lực để đảm bảo cho các quy hoạch, hoạt động liên quan đến xử lý chất thải rắn được thực hiện đầy đủ, hiệu quả. Trong đó, chú trọng rà soát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, bố trí các điểm tập kết, trạm trung chuyển rác tại các vùng nông thôn, khu thưa dân; đảm bảo nguồn lực triển khai hiệu quả công tác quy hoạch được duyệt, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về bảo vệ môi trường theo quy định16.

3. Khẩn trương có biện pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến thủ tục pháp lý và đất đai đối với các dự án xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh; quan tâm đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư dự án nhà máy đốt rác phát điện theo quy hoạch được duyệt; kiểm tra, theo dõi việc cải tiến công nghệ và tăng công suất xử lý chất thải rắn nguy hại, rác thải sinh hoạt của nhà máy hiện hữu, đáp ứng yêu cầu xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt của tỉnh17.

4. Thực hiện tốt việc thể chế hóa quy định của Trung ương theo thẩm quyền. Trước hết là khẩn trương ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung hoặc văn bản quy định về cơ chế, chính sách theo hiện không còn phù hợp, còn thiếu; đồng thời chủ động ban hành hoặc đề xuất cấp thẩm quyền ban hành chính sách ưu đãi, khuyến khích, hỗ trợ các dự án đầu tư xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các luật khác có liên quan.

5. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, đôn đốc khắc phục những tồn tại, vướng mắc trong việc thực hiện các giải pháp xử lý chất thải rắn, rác thải sinh hoạt thời gian qua. Trọng tâm là nâng cao vai trò, trách nhiệm của sở, ngành tỉnh và chính quyền địa phương trong việc triển khai các quy định có liên quan.

6. Chủ trì giải quyết các tồn đọng về hợp đồng, thanh toán, quyết toán thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn và các nội dung kiến nghị của các địa phương, đơn vị đã đề cập trong báo cáo của Đoàn giám sát.

7. Tổ chức đánh giá lại chỉ tiêu thu gom, xử lý rác thải khu vực nông thôn theo Nghị quyết của HĐND tỉnh (Quyết định số 151/QĐ-UBND ngày 06/01/2023 của UBND tỉnh), sớm đưa ra biện pháp xử lý phù hợp, để việc thực hiện các chỉ tiêu pháp lệnh hằng năm, nhiệm kỳ tương đối sát thực tiễn và đạt chỉ tiêu đề ra.

Điều 3. Tổ chức thực hiện

1. Giao Ủy ban nhân dân tỉnh và các cơ quan liên quan tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả nghị quyết này. Ủy ban nhân dân tỉnh có trách nhiệm tổng hợp, báo cáo kết quả tổ chức triển khai thực hiện nghị quyết này đến Hội đồng nhân dân tỉnh định kỳ hàng năm vào kỳ hợp lệ giữa năm và kỳ hợp lệ cuối năm (bắt đầu từ năm 2024) và theo yêu cầu của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh.

2. Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu và đại biểu Hội đồng nhân dân tỉnh giám sát việc triển khai thực hiện nghị quyết.

3. Đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh phối hợp giám sát việc thực hiện nghị quyết; chủ động đề nghị, kiến nghị đến Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân tỉnh về các vấn đề có liên quan đến công tác quy hoạch và quản lý hoạt động xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh để giải quyết theo thẩm quyền.

Nghị quyết này đã được Hội đồng nhân dân tỉnh khóa X, kỳ họp thứ 13 (kỳ họp lệ cuối năm 2023), thông qua ngày 01 tháng 12 năm 2023 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày Hội đồng nhân dân tỉnh thống nhất thông qua./.