ỦY BAN NHÂN DÂN
TỈNH THÁI NGUYÊN
-------

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

Số: 715/QĐ-UBND

Thái Nguyên, ngày 04 tháng 4 năm 2023

- Tên địa danh:

139

- Tên sự kiện lịch sử:

01

- Tên nhân vật lịch sử:

04

- Tên di tích lịch sử - văn hóa:

22

Nơi nhận:
- Như Điều 2;
- Thường trực Tỉnh ủy;
- Thường trực HĐND tỉnh;
- Chủ tịch và các PCT UBND tỉnh;
- Ủy ban MTTQ tỉnh;
- Các sở, ban, ngành, đoàn thể;
- UBND các huyện, thành phố;
- LĐVP UBND tỉnh;
- Lưu: VT, KGVX, TH.

TM. ỦY BAN NHÂN DÂN
KT. CHỦ TỊCH
PHÓ CHỦ TỊCH




Nguyễn Thanh Bình

TT

Tên địa danh

Thông tin về địa danh

Tên bổ sung vào ngân hàng

1

Xóm An Bình

An Bình là một xóm thuộc xã An Khánh, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với sự kiện đầu năm 1947, xưởng quân giới được đặt ở xóm An Bình, xưởng có nhiệm vụ sản xuất súng đạn, lựu đạn chạy mìn, súng kíp phục vụ kháng chiến, góp phần làm nên chiến thắng Việt Bắc - Thu đông (1947) làm thất bại bước đầu cuộc tấn công lên Việt Bắc của thực dân Pháp hòng tiêu diệt cơ quan đầu não kháng chiến của ta.

An Bình

2

Xã An Khánh

An Khánh đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Trên địa bàn xã có cụm công nghiệp phát triển với nhiều ngành công nghiệp như xi măng Quán Triều, than Khánh Hòa, nhiệt điện An Khánh…đồng thời có di tích lịch sử được xếp hạng cấp tỉnh: Đình, chùa Sòng - Nơi thành lập đội Thanh niên xung phong công tác tiếp quản thủ đô (28/8/1954).

An Khánh

3

Tổ dân phố An Long

An Long là một Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. An Long là tên gọi từ xa xưa của Nhân dân trong tổ dân phố. Năm 2021, Tổ dân phố An Long và một phần của Tổ dân phố Liên Giới thực hiện chủ trương sáp nhập theo Nghị quyết số 206/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 của Hội đồng Nhân dân tỉnh Thái Nguyên và được lấy tên là Tổ dân phố An Long.

An Long

4

Xóm An Thanh

An Thanh là một xóm thuộc xã An Khánh, huyện Đại Từ. Năm 1949, cơ quan Khu ủy Khu tự trị Việt Bắc do đồng chí Chu Văn Tấn làm Bí thư Khu ủy đóng tại Khe Cạn (nay là xóm An Thanh). Năm 1950, quân đội Pháp tấn công, quân khu được lệnh di chuyển đến khu vực Đồng Hỷ.

An Thanh

5

Xóm Bắc Hà

Thực hiện Nghị quyết Trung ương V (tháng 7/1961) và phát triển nông nghiệp nhằm thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965) đã ra chủ trương đưa đồng bào miền xuôi lên khai hoang miền núi. Năm 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào miền xuôi đi xây dựng và phát triển kinh tế - văn hóa miền núi. Từ năm 1964, Nhân dân tỉnh Hà Nam Ninh lên xây dựng vùng kinh tế mới tại xã Mỹ Yên và lấy hai chữ đầu của tên hai tỉnh lúc đó là Bắc Thái và Hà Nam Ninh để đặt tên cho xóm.

Bắc Hà

6

Xóm Bắc Máng

Bắc Máng là tên một xóm thuộc xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Địa bàn xóm Bắc Máng là nơi thành lập trường bổ túc Quân chính Chiến khu 1 (nay là trường Quân sự Quân khu I). Tại Lễ khai giảng khóa học đầu tiên có đại diện của Bộ Chỉ huy Chiến khu, toàn thể cán bộ, giảng viên và 60 học viên khóa I của nhà trường. Hiện nay, di tích nơi thành lập trường bổ túc Quân chính chiến khu I đã được xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Bắc Máng

7

Xóm Bãi Bằng

Bãi Bằng là tên của một xóm thuộc xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Tên gọi Bãi Bằng đã có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và đã in sâu vào tiềm thức các thế hệ Nhân dân của địa phương.

Bãi Bằng

8

Xóm Bãi Bông

Bãi Bông là một xóm thuộc xã Hà Thượng, huyện Đại Từ. Tên gọi Bãi Bông đã có tên gọi từ xa xưa gắn với cuộc sống của người dân địa phương, theo kể lại Bãi Bông là một khu đất rộng, người dân canh tác trong cây bông rồi sau đó gọi là Bãi Bông.

Bãi Bông

9

Xóm Bãi Cải

Tại khu vực xóm có dòng suối Long chạy theo sườn xóm, trước năm 1945, Nhân dân khu vực xóm tận dụng lợi thế đất phù sa bồi tiến hành trồng cây cải để lấy thực phẩm; giống cung cấp cho vùng trung tâm huyện sau đó Nhân dân gọi là xóm Bãi Cải.

Bãi Cải

10

Xóm Bãi Chè

Xã Cù Vân là xã miền núi, được bao quanh bởi những dãy núi thấp, cao nhất là dãy Núi Pháo cao 434m so với mực nước biển, ở giữa là cánh đồng rộng xen lẫn đồi bát úp. Địa hình xã Cù vân cao ở phía Tây Nam, thấp dần về phía Đông Bắc. Xã Cù Vân có Quốc lộ 37 Thái Nguyên - Tuyên Quang xuất phát từ Quốc lộ 3 ở ngã ba Bờ Đậu chạy qua trung tâm xã là con đường huyết mạch của huyện Đại Từ, tên xóm Bãi Chè được Nhân dân đặt tên là một xóm thuộc xã Cù Vân. Trên địa bàn xóm có di tích lịch sử Đền Bãi Chè đã được xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Bãi Chè

11

Bản Danh

Khu vực trước kia là đồi có nhiều cây Danh, nằm trên địa bàn xóm Hòa Tiến 1, xã Minh Tiên, huyện Đại Từ. Con đường đến khu vực này được Nhân dân gọi là Bản Danh từ lâu đời.

Bản Danh

12

Xóm Bán Luông

Bán Luông là tên của một xóm thuộc xã Phú Cường được Nhân dân quen gọi từ lâu đời. Địa danh xóm gắn liền với di tích cấp tỉnh địa điểm Xương quân giới Hoàng Hữu Nam - nơi sản xuất, sửa chữa vũ khí, đạn dược trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1947 - 1954.

Bán Luông

13

Xã Bản Ngoại

Bản Ngoại là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Xã Bản Ngoại nằm trên trục Quốc lộ 37. Trên địa bàn xã có di tích lịch sử quốc gia Địa điểm Nơi ở và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh (năm 1954) tại đồi Thành Trúc thuộc xóm Đầm Mua.

Bản Ngoại

14

Xóm Bẫu Châu

Bẫu Châu là tên của một xóm thuộc đơn vị hành chính, thuộc xã Lục Ba, huyện Đại Từ. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Nui Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba.

Bẫu Châu

15

Bến Phà

Là địa danh thuộc xóm Hùng Cường, xã Phú Thịnh, huyện Đại Từ. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, để ngăn chặn giặc Pháp tiến quân lên Khu ATK Định Hóa, cầu Phú Minh được đánh sập, nơi đây cán bộ và Nhân dân đã mở bến phà đưa cán bộ qua sông phục vụ kháng chiến.

Bến Phà

16

Bến Xuân

Là địa danh của xóm Phố, xà Phú Thịnh, huyện Đại Từ. Tên gọi Bến Xuân có từ xa xưa, in vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Phú Thịnh. Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đây là bến đò đưa cán bộ và Nhân dân qua sông đi xã Bản Ngoại.

Bến Xuân

17

Xóm Bình An

Là một tên xóm cũ thuộc xã Ký Phú được sáp nhập từ 04 xóm để thực hiện theo mô hình Hợp tác xã theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Bình An

18

Xóm Bình Hương

Bình Hương là tên một xóm thuộc đơn vị hành chính% xã Lục Ba, huyện Đại Từ. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Núi Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba.

Bình Hương

19

Xóm Bình Sơn

Bình Sơn là tên một xóm thuộc xã Bình Thuận, huyện Đại Từ. Tên gọi Bình Sơn có từ lâu đời, quen gọi và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân trong xóm.

Bình Sơn

20

Xã Bình Thuận

Bình Thuận là đơn vị hành chính cấp xã thuộc huyện Đại Từ. Địa danh gắn liền với nhiều di tích lịch sử cấp tỉnh gồm: di tích chùa Sơn Dược; đình và chùa Bình Khang.

Bình Thuận

21

Xóm Bình Xuân

Bình Xuân là tên một xóm thuộc xã Bình Thuận, huyện Đại Từ. Tên gọi Bình Xuân có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức.

Bình Xuân

22

Xóm Cao Khản

Cao Khản là một xóm của xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Tên gọi Cao Khản có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức, của Nhân dân. Tại xóm có Đền Cao Khản (Đền Bờ Sông), Nhân dân địa phương kể lại đền có từ khoảng năm 1930, đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp đền bị phá hủy và đến tháng 12 năm 1996 đến được Nhân dân địa phương đóng góp tu sửa lại. Đến là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của Nhân dân trong xóm.

Cao Khản

23

Xã Cao Vân

Cao Vân là tên cũ của xã Phú Xuyên, huyện Đại Từ. Ngày 28/3/1945 các xã Yên Cư, Vị Xuyên, Tân Phú sáp nhập thành xã Cao Vân.

Cao Vân

24

Xã Cát Nê

Cát Nê là đơn vị hành chính cấp xã thuộc huyện Đại Từ. Địa bàn xã nằm sát rừng Quốc gia Tam Đảo. Là địa danh gắn với di tích lịch sử cấp tỉnh địa điểm thành lập Đội du kích Cao Sơn và chùa Hàm Long.

Cát Nê

25

Xóm Bầu 2

Địa danh gắn với địa điểm máy bay Mỹ bị bắn rơi tháng 6 năm 1967: Tại xóm Bầu 2% xã ,Văn Yên đã có một chiếc máy bay (F105) của Mỹ bị quân và dân xóm Bầu 2 bắt sống giặc lái. Nơi đây có địa điểm núi Cắm Cờ trong thời chiến tranh chống Mỹ cứu nước quân và dân ta bố trí các ụ pháo để bắn máy bay Mỹ.

Bầu 2

26

Cầu Soi

Cầu Soi là cây cầu bắc qua dòng suối thuộc xóm Đầm Mua, xã Bản Ngoại. Tên gọi Cầu Soi được Nhân dân quen gọi từ xưa, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Cầu Soi

27

Tổ dân phố Cầu Thành

Cầu Thành là Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. Địa danh gắn liền với di tích địa điểm Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm Nhân dân xã Hùng Sơn (năm 1954 và 1958), địa điểm di tích dã được xếp hạng di tích Quốc gia.

Cầu Thành

28

Tổ dân phố Cầu Thông

Cầu Thông là một Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với di tích lịch sử cấp tỉnh gồm Đình, Đền, Miếu Cầu Thông, có ý nghĩa quan trọng về lịch sử, văn hóa địa phương.

Cầu Thông

29

Cầu Trà

Cầu Trà là tên một cây cầu bắc qua con suối, ranh giới giữa xã Yên Lãng với xã Phú Xuyên, huyện Đại Từ.

Cầu Trà

30

Cầu Tuất

Là tên của một xóm thuộc xã Phúc Lương, huyện Đại Từ. Tên gọi cầu Tuất có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Cầu Tuất

31

Cây Biêu

Cây Biêu là tên một cây cầu bắc qua dòng sông Công có từ xa xưa thuộc xóm Chiềng, xã Phú Cường, huyện Đại Từ.

Cây Biêu

32

Xóm Cây Hồng

Cây Hồng là tên gọi quen thuộc của Nhân dân từ xa xưa. Hiện nay, Cây Hồng là tên một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ.

Cây Hồng

33

Xóm Cây Ngái

Tên gọi Cây Ngái có từ lâu đời, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân. Cây Ngái là tên của một xóm thuộc xã Phúc Lương, huyện Đại Từ. Năm 2019, xóm Cây Ngái sáp nhập với xóm Cây Tâm và xóm Hàm Rồng thành xóm Thành Long theo Nghị quyết số 79/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 của HĐND tỉnh. Hiện tại Cây Ngái vẫn là tên của một tiểu khu thuộc Thành Long.

Cây Ngái

34

Xóm Cây Tâm

Tên gọi Cây Tâm có từ lâu đời, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân. Cây Tâm là tên của một xóm thuộc xã Phúc Lương, huyện Đại Từ. Năm 2019, xóm Cây Tâm sáp nhập với xóm Cây Ngái và xóm Hàm Rồng thành xóm Thành Long theo Nghị quyết số 79/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 của HĐND tỉnh. Hiện tại Cây Tâm vẫn là tên của một tiểu khu thuộc Thành Long.

Cây Tâm

35

Xóm Cây Thống

Là tên của một xóm thuộc xã Phúc Lương, huyện Đại Từ. Tên gọi Cây Thống có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Cây Thống

36

Xóm Cây Vải

Tên gọi Cây Vải có từ lâu đời, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân. Cây Vải là tên của mọt xóm thuộc xã Phúc Lương, huyện Đại Từ; Năm 2019, xóm Cây Vải sáp nhập với xóm Khuôn Thủng thành xóm Đồng Tiến theo Nghị quyết số 79/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 của HĐND tỉnh. Hiện tại, Cây Vải vẫn là tên của một tiểu khu thuộc Đồng Tiến.

Cây Vải

37

Xóm Chiểm

Chiểm là một xóm thuộc xã Quân Chu, huyện Đại Từ. Tên được đặt theo tên gọi của, người bản địa, Nhân dân trong xóm chủ yếu là đồng bào người dân tộc Dao chiếm trên 80%.

Chiểm

38

Xóm Chiềng

Là tên một xóm của xã Phú Cường, địa danh gắn liền với sự kiện nơi diễn ra Hội nghị Chính trị viên toàn quốc lần thứ 2 năm 1948.

Chiềng

39

Xóm Chính Phú

Chính Phú là một xóm thuộc xã Phú Xuyên, huyện Đại Từ. Tên Chính Phú được Nhân dân trong xóm quen gọi từ xưa, đa số là người dân trong xóm là người Hà Nam lên xây dựng vùng kinh tế mới.

Chính Phú

40

Chợ Mụ

Tên cũ của chợ xưa ở xã Hùng Sơn (nay là thị trấn Hùng Sơn), một chợ nổi tiếng đông đúc, mua bán sầm uất ở Trung tâm huyện Đại Từ xưa.

Chợ Mụ

41

Cột Cờ

Cột Cờ là một ngọn núi thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ. Sau thành công cách mạng tháng Tám năm 1945 trên đỉnh núi thuộc xóm Khuôn 3, xã Phục Linh được cắm một lá cờ như để thông báo cho người dân về thành công của cách mạng và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Từ đó người dân gọi là núi Cột Cờ.

Cột Cờ

42

Xã Cù Vân

Là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ nằm trên trục Quốc lộ 37. Cù Vân là xã cửa ngõ của huyện Đại Từ. Nơi đây có công trình thủy lợi hồ Phượng Hoàng đóng vai trò quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, có địa danh gắn liền với di tích lịch sử cấp tỉnh: Địa điểm di tích đình Cù Vân - nơi mít tinh phát động Tổng khởi nghĩa giải phóng thị xã Thái Nguyên (8/1945) và đến Bãi Chè, xã Cù Vân.

Cù Vân

43

Đại đoàn 308

Đại đoàn 308, là Đại đoàn chủ lực đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam (nay là sứ đoàn 308 Quân Tiên Phong, Quân đoàn I). Năm 1947, Đại đoàn 308 đóng quân tại xóm Đầm Cầu, xã Hoàng Nông, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên.

Đại đoàn 308

44

Xóm Đại Hà

Đai Hà là tên một xóm thuộc xã Phú Lạc, huyện Đại Từ. Nhân dân trong xóm chủ yếu là Nhân dân từ huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình lên xây dựng vùng kinh tế mới theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. Đại Hà mang ý nghĩa về thực hiện phát triển kinh tế mới của Nhân dân Hưng Hà.

Đại Hà

45

Xã Đại Tiến

Là tên ngày xưa của xã Yên Lãng, huyện Đại Từ ngày nay. Đại Tiến thể hiện sự đồng thuận, quyết tâm của Nhân dân trong xây dựng quê hương, đất nước ngày một tiến lên.

Đại Tiến

46

Xóm Đầm Bàng

Đầm Bàng là tên xóm thuộc xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ. Tuyến đường được Nhân dân quen gọi tại địa phương.

Đầm Bàng

47

Đèo Khế

Là địa danh nối liền hai tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Tuyên Quang. Đèo Khế thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Nơi đây gắn với sự kiện lịch sử: Vào tháng, 12/1944, Nhân dân xã Yên Lãng dưới sự chỉ huy của các cán bộ (đồng chí Tân Hồng; đồng chí Đường Nhất Quý) thuộc cơ quan chỉ huy phân khu Nguyễn Huệ đã phá bốt địch (Pháp) buộc chúng phải rút về Đại Từ. Ngày 10/3/1945 với 32 cáp bộ, chiến sĩ trung đội tự vệ xã Yên Lãng chặt đánh quân Pháp tại Đèo Khế thu được số lượng lớn vũ khí.

Đèo Khế

48

Xóm Đình Cổ

Đình Cổ là tên gọi hợp nhất của hai xóm Đình Cường và xóm Cổ Rồng thuộc xã Hoàng Nông, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Nơi đây, có ngôi Đình làng Vạc từ những năm kháng chiến chống Pháp là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, đồng thời là địa điểm để cán bộ, Nhân dân xã Hoàng Nông tổ chức các hoạt động cách mạng. Tuy nhiên, do sự tàn phá của hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ hiện nay ngôi đình đã không còn.

Đình Cổ

49

Xóm Dốc Đỏ

Dốc Đỏ là tên một xóm của xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Tên gọi Dốc Đỏ có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Dốc Đỏ

50

Dốc Vai Cày

Là con dốc hình chiếc vai cày, nằm trên trục Quốc lộ 37, qua xã Bản Ngoại. Tên gọi dốc Vai Cày có từ lâu, địa danh gắn liền với sự kiện lịch sử: sau ngay đảo chính Nhật - Pháp bắn nhau tại Hà Nội ngày 09/3/1945, phát xít Nhật kéo vào nước ta hất cẳng thực dân Pháp lần lượt thay thế các chính quyền thiết lập. Tại xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ xảy ra trận đánh lịch sử cản bước quân Nhật kéo sang Tuyên Quang, lúc đó lực lượng Đội Cứu quốc quân do đồng chí Chu Văn Tấn lãnh đạo, đóng tại Đại Từ cùng kết hợp với lực lượng du kích địa phương tham gia: Sầm Văn Tam (nhân chứng), Nguyễn Văn Nguyên (đã mất), Trần Văn Tư (đã mất). Lực lượng của ta chọn Dốc Vai Cày làm nơi phục kích quấn Nhật, trận đánh diễn ra khoảng tháng 5/1945 khi quân Nhật kéo từ huyện lỵ Đại Từ sang Tuyên Quang theo Quốc lộ 37 hiện nay. Đến địa điểm Dốc Vai Cày km 6+750 bất ngờ bị phục kích, trận đánh diễn ra khoảng 3 giờ quân Nhật phải mở đường mau rút chạy về huyện Đại Từ, quân ta chớp thời cơ tiến đánh giải phóng địa bàn lân cận và tiếp tục chiếm huyện lỵ Đại Từ, góp phần vào chiến thắng tổng Khởi nghĩa tháng 8/1945 thành công.

Dốc Vai Cày

51

Xóm Đồng Bông

Đồng Bông là một xóm của xã Hà Thượng, huyện Đại Từ. Tên gọi Đồng Bông có từ xa xưa, đi vào tiềm thức và gắn với cuộc sống của người dân trong xóm.

Đồng Bông

52

Xóm Đồng Chung

Trước năm 1964 xóm Đồng Chung là xóm được tách ra từ xóm Đồng Mạc, xã Tiên Hội, là nơi hội tụ tập chung phong trào tiêu biểu của xã; chính vì đó xóm thống nhất lấy tên là xóm Đồng Chung.

Đồng Chung

53

Xóm Đồng Đa

Đồng Đa là tên địa danh xóm trước khi sáp nhập, thuộc xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Trước kia, có cánh đồng bao la rộng lớn có một gò đất, trên gò đất mọc cây đa che bóng mát cho người dân làm đồng nghỉ ngơi, Nhân dân trong vùng thường gọi Đồng Đa. Ngày nay, vẫn còn cây đa cổ giữa đồng. Tên Đồng Đa là tên gọi quen thuộc, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân xã Cù Vân.

Đồng Đa

54

Xóm Đồng Đảng

Là tên một xóm của xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Tên gọi Đồng Đảng đã có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức của nhân dân.

Đồng Đảng

55

Xóm Đồng Danh

Đồng Danh là tên một xóm cũ thuộc xã Vinh Quang (Phú Lạc ngày nay). Ngày 07/4/1974, theo Quyết định số 136-NV của Bộ Nội vụ, xã Vinh Quang đổi thành xã Phú Lạc, xóm Đồng Danh sáp nhập với Đồng Tiến thành xóm Đồng Tiến. Tuy nhiên, tên Đồng Danh đã in sâu vào tiềm thức của Nhân dân, hiện tại đại bộ phận Nhân dân trong xóm vẫn gọi xóm là Đồng Danh.

Đồng Danh

56

Xóm Đồng Mạc

Đồng Mạc trước kia gồm hai xóm Đồng Mạc và Đồng Chung. Đây là một xóm cùng sinh hoạt chung với xóm Trung Na tại ngôi đình Trung Na trong ngôi đình trên xóm có ghi 02 câu đối: “Trung Na thống tú trung hoà nhạc, Đồng Mạc phong thanh thụ thịnh Cường” và ngày nay xóm Đồng Mạc là một xóm của xã Tiên Hội.

Đồng Mạc

57

Đồng Màn

Là một tuyến đường nằm trên địa bàn xóm Minh Hòa, xã Minh Tiến, huyện Đại Từ, điểm đầu từ chợ Minh Tiến. Đây là tên gọi quen thuộc của người bản địa.

Đồng Màn

58

Xóm Đầm Giáo

Đầm Giáo là tên một xóm thuộc đơn vị hành chính xã Lục Ba huyện Đại Từ. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Núi Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba.

Đầm Giáo

59

Xóm Đầm Mụ

Đầm Mụ là tên một xóm thuộc xã Bình Thuận, huyện Đại Từ. Tên gọi Đầm Mụ có từ lâu đời, đã in sâu vào tiềm thức của Nhân dân trong xóm.

Đầm Mụ

60

Xóm Đồng Măng

Đồng Măng là tên một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Tên gọi Đồng Măng có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và in sâu vào tiềm thức.

Đồng Măng

61

Đồng Mon

Là một địa danh, trước kia khu vực này là một cánh đồng toàn cây mon, nằm trên địa bàn xóm Lưu Quang 2, xã Minh Tiến, huyện Đại Từ. Tên đường được đặt theo tên gọi quen thuộc của người dân địa phương.

Đồng Mon

62

Xóm Đồng Mưa

Đồng Mưa là tên một xóm thuộc xã Lục Ba, huyện Đại Từ. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Núi Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba

Đồng Mưa

63

Xóm Đồng Tiến

Đồng Tiến là một xóm thuộc xã La Bằng, tỉnh Thái Nguyên. Trên địa bàn có di tích Bác Hồ gửi thư cho Cục Tình báo ngày 28/8/1949 được xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Đồng Tiến

64

Xóm Đồng Trại

Là một xóm thuộc xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Tên gọi Đồng Trại có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi. Đây là 1 làng người “Trại” di cư đến sinh sống, sau khi di cư đến nơi khác họ vẫn quay về thu hái các sản phẩm lương thực. Sau này Nhân dân từ Nam Định lên sinh sống vẫn gọi là Đồng Trại đến ngày nay.

Đồng Trại

65

Xã Đức Lương

Là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Địa danh gắn liền với di tích lịch sử cấp tỉnh: Địa điểm cơ quan Bộ Quốc phòng và nơi ở, làm việc của đồng chí Võ Nguyễn Giáp tại Na Muồng (1947) và Nơi ở và làm việc của Đoàn Thanh niên Cứu quốc năm 1954.

Đức Lương

66

Tổ dân phố Gò Vầu

Gò Vầu là một Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. Gò Vầu là một gò đất có độ dốc thoai thoải có nhiều cây vầu, Nhân dân đã đến đây khai hoang sinh sống. Tên gọi Gò Vầu quen thuộc của Nhân dân trong xóm từ xa xưa.

Gò Vầu

67

Xóm Gốc Mít

Gốc Mít là tên một xóm thuộc xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Tên gọi Gốc Mít có từ lâu đời, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Gốc Mít

68

Xóm Gốc Xộp

Gốc Xộp là một xóm của xã Hà Thượng, huyện Đại Từ. Tên gọi Gốc Xộp đã có từ xa xưa gắn với cuộc sống của người dân trong xóm. Theo người dân kể lại, có một cây cổ thụ mọc lên nằm ngay cạnh đường, hàng ngày người dân đi làm đồng về thường ngồi dưới bóng mát của cây cổ thụ để nghỉ ngơi sau những giờ lao động mệt nhọc. Vì vậy, Nhân dân đặt tên xóm là Gốc Xộp.

Gốp Xộp

69

Xã Hà Thượng

Hà Thượng là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ nằm trên trục Quốc lộ 37. Nơi đây có mỏ khoáng sản đa kim Núi Pháo. Địa danh gắn liền với các di tích: Chủ tịch Hồ Chí Minh ở suối Cát; địa điểm Trận địa phòng không đồi 75 quân dân xã Hà Thượng bắn rơi máy bay Mỹ bằng súng bộ binh; Đền Cô Tám đã được xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Hà Thượng

70

Tổ dân phố Hàm Rồng

Hàm Rồng là một Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. Hàm Rồng là tên gọi quen thuộc của Nhân dân trong xóm từ xa xưa. Tại khu vực trung tâm của xóm có một dải đá trông giống với hình tượng phần cổ và đầu của một con Rồng đang vươn lên, miệng há ra và chầu phục về phía hòn đá lớn thuộc khu Miếu Mỏ ở phía trên của xóm nên Nhân dân thường gọi là Hàm Rồng. Năm 2021, Tổ dân phố Hàm Rồng được thành lập trên cơ sở sáp nhập Tổ dân phố 3 và một phần của Tổ dân phố Liên Giới theo Nghị quyết số 206/NQ-HĐND ngày 10/12/2021 của HĐND tỉnh Thái Nguyên.

Hàm Rồng

71

Hùng Cường

Địa danh gắn với di tích lịch sử kháng chiến địa điểm Gò Đồi đã được đưa vào kiểm kê di tích năm 1997. Sau khi thực dân Pháp đánh chiếm tỉnh Thái Nguyên vào năm 1920 chúng xây dựng đồn bốt vào khu vực xã, đồng thời xây dựng đương giao thông từ Đại Từ sang các huyện Định Hóa, Phú Lương. Trong quá trình xây dựng đồn bốt chúng san ủi cánh đồng Kinh bằng phẳng làm nơi tập cho binh lính tại đồn. Đến năm 1947 chúng dùng địa điểm cánh đồng Kinh làm nơi thả dù hàng hóa (sân bay dã chiến). Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, nơi đây năm trên trục đường cửa ngõ vào ATK - Nơi TW Đảng và Chính Phủ ở, làm việc tại Định Hóa. Sau thất bại Thu Đông năm 1947, chúng đã từ bỏ vị trí quân sự đã xây dựng trước đó. Và địa điểm này Nhân dân địa phương gọi là khu Gò Đồi, cánh đồng Kinh gọi là sân bay dã chiến của Pháp. Hiện nay địa điểm khu di tích này là đất canh tác của Nhân dân.

Hùng Cường

72

Hồ Tắm Ngựa

Địa danh gắn liền di tích lịch sử đền thờ Núi Văn - Núi Võ. Tương truyền Hồ Tắm Ngựa là nơi tướng quân Lưu Nhân Chú cùng quân lính tắm cho ngựa sau khi luyện tập binh mã.

Hồ Tắm Ngựa

73

Xã Hoàng Nông

Hoàng Nông là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ, nằm ở dưới chân Tam Đảo. Xã Hoàng Nông có thắng cảnh tự nhiên Cửa Tử, đồi chè cầu Đá đẹp. Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, Hoàng Nông nằm trong đường dây liên lạc của Xứ ủy Bắc Kỳ. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, xã Hoàng Nông nằm trong khu căn cứ địa ATK, đây là địa bàn đứng chân của các cơ quan, đơn vị Trung ương như Cục Quân huấn Trung ương, Báo Sự thật.

Hoàng Nông

74

Hồng Thái

Chi bộ Đảng Hồng Thái là Chi bộ Đảng tiền thân của Đảng bộ xã Khôi Kỳ, huyện Đại Từ.

Hồng Thái

75

Xóm Khâu Giang

Khâu Giang là tên xóm thuộc xã Bàn Ngoại, huyện Đại Từ. Tên gọi Khâu Giang có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Khâu Giang

76

Khuôn Ngàn

Tên Khuôn Ngàn có từ lâu đời và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân địa phương thường quen gọi. Theo tiếng Tày, từ “Khuôn” chỉ một vùng đất. Khuôn Ngàn là tên một xóm cũ của xã Phú Xuyên, huyện Đại Từ. Ngã ba Khuôn Ngàn là điểm giao của tuyến Quốc lộ 37 trên địa bàn huyện Đại Từ với Tỉnh lộ 267 đi xã Bình Thành, huyện Định Hoá.

Khuôn Ngàn

77

Kho Trạng

Là địa danh quen thuộc, có từ xa xưa của Nhân dân xóm Cường Thịnh, xã Phú Thịnh, huyện Đại Từ. Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp nơi đây là nhà kho của chuyên gia Liên Xô, sau khi danh thắng thực dân Pháp, các chuyên gia Liên Xô trở về nước, Kho Trạng được giao lại Nhân dân xóm Cường Thịnh dùng làm kho Hợp tác xã.

Kho Trạng

78

Xóm Kỳ Linh

Kỳ Linh là một xóm của xã Văn Yên. Tên gọi Kỳ Linh có từ lâu đời, in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Kỳ Linh

79

Xã Ký Phú

Là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ, trên địa bàn xã có công trình thủy lợi Hồ Vai Miếu. Địa danh gắn nền với điểm di tích Núi Văn nằm trong quần thể di tích Núi Văn - Núi Võ đã được xếp hạng di tích Quốc gia; danh lam thắng cảnh đền Sảng và Hồ Vai Miếu.

Ký Phú

80

Xã La Bằng

Là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. La Bằng nằm dưới chân núi Tam Đảo. Địa danh gắn liền với di tích Nơi thành lập cơ sở Đang đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên năm 1936.

La Bằng

81

Xóm La Cút

La Cút là một xóm thuộc xã La Bằng, huyện Đại Từ. Tên gọi La Cút có từ xa xưa và quen thuộc của Nhân dân trong xóm.

La Cút

82

Xóm La Dạ

La Dạ là tên một xóm thuộc xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ. Tên gọi La Dạ có từ lâu đời và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

La Dạ

83

Làng Cẩm

Làng Cẩm là địa danh gắn liền với là bằng chứng cho chính sách khai thác bóc lột vơ vét của thực dân Pháp trong chương trình khai thác lần thứ nhất ở Đông Dương. Từ năm 1928 đến 1930 đã xảy ra nhiều cuộc đình công của anh em công nhân dưới sự chỉ đạo của đồng chí Hạ Bá Rị, (anh ruột của đồng chí Hoàng Quốc Việt). Hiện nay, Mỏ than Lang Cẩm thuộc Tổng Công ty Công nghiệp Mỏ Việt Bắc TKV

Làng Cẩm

84

Xóm Làng Lược

Làng Lược là tên một xóm được Nhân dân đặt trước năm 1960. Ban đầu, Nhân dân trong xóm chỉ có vài chục hộ. Do số lượng hộ trong xóm tăng lên đã chia tách thành xóm Lược 1 và xóm Lược 2.

Làng Lược

85

Xóm Làng Mận

Là tên gọi của xóm Mận thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ. Lịch sử kể lại vào những năm trước 1960 trên địa bàn xóm được Nhân dân trồng rất nhiều cây Mận, vì lý do đó tên Làng Mận được Nhân dân đặt, gọi và sử dụng cho đến nay.

Làng Mận

86

Làng Ngò

Làng Ngò nằm trên địa bàn xóm Ngò, xã An Khánh, huyện Đại Từ. Địa danh gắn liền với sự kiện đình làng Ngò - là nơi nghỉ chân của đồng chí Võ Nguyên Giáp và quân giải phóng trên đường từ Tân Trào về đánh Nhật giải phóng tỉnh lỵ Thái Nguyên. Năm 1947, thực hiện chiến lược “tiêu thổ kháng chiến”, ngôi đình đã bị dỡ bỏ.

Làng Ngò

87

Xóm Lập Mỹ

Lập Mỹ là xóm thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của xã Tiên Hội ngày 17/11/1947, có hợp tác xã Lập Mỹ trong thời kỳ kháng chiến, vì vậy, xóm được đặt tên là xóm Lập Mỹ.

Lập Mỹ

88

Xã Minh Tiến

Là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Địa danh gắn liền với di tích đình làng Cướm đã được xếp hạng di tích cấp tỉnh. Trên địa bàn xã Minh Tiến còn lưu giữ nhiều cây chè cổ.

Minh Tiến

89

Xóm Na Hoàn

Na Hoàn là một xóm của xã Phú Lạc, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với di tích lịch sử địa điểm trường Đại học Sư phạm Việt Bắc (1966-1970).

Na Hoàn

90

Xóm Na Mấn

Na Mấn là tên gọi một xóm của xã Phú Cường, huyện Đại Từ. Tên Na Mấn có từ lâu đời và in sâu vào tiềm thức của Nhân dân.

Na Mấn

91

Xóm Na Quýt

Là tên gọi một xóm của xã Phú Cường, tên gọi này được gộp từ hai xóm Na Nhu và Cây Quýt của xã Phú Cường từ năm 1997.

Na Quýt

92

Nam Định

Nam Định là tên một tỉnh thuộc khu vực đồng bằng Sông Hồng. Năm 1964, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, một bộ phận Nhân dân ở tỉnh Nam Định đã di cư đi xây dựng vùng kinh tế mới tại vùng đất Phục Linh (nay là xã Tân Linh), huyện Đại Từ.

Nam Định

93

Sông Công

Sông Công là dòng sông bắt nguồn từ huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên chảy qua huyền Đại Từ cùng với Núi Cốc đã đi vào thi ca mang màu sắc huyền thoại trong bài hát huyền thoại Hồ Núi Cốc của nhạc sỹ Phó Đức Phương. Nước của dòng Sông Công được chặn tại huyện Đại Từ, tạo lên một hồ nhân tạo rộng lớn, cùng với rất nhiều hòn đảo lớn nhỏ mà trước đây là đồi núi. Sông Công, Hồ Núi Cốc là công trình thủy lợi lớn có ý nghĩa trong phát triển kinh tế nông nghiệp, bảo vệ môi trường, là một thắng cảnh nổi tiếng trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Nam Sông Công

94

Xóm Ngọc Linh

Ngọc Linh là một xóm thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ. Năm 1960, theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, Nhân dân xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam di cư lên xã Phục Linh xây dựng vùng kinh tế mới, thành lập xóm Ngọc Linh. Tên Ngọc Linh được lấy ý nghĩa từ hai cái tên Phục Linh và Ngọc Lũ.

Ngọc Linh

95

Xóm Ngọc Tiến

Ngọc Tiến là tên xóm thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ. Thực hiện chính sách khai hoang vùng kinh tế mới, những năm 1960 người dân từ xã Ngọc Lũ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam lên khai hoang, một phần cư trú tại xóm Ngọc Linh, một phần cư trú tại xóm Ngọc Tiến bây giờ.

Ngọc Tiến

96

Xóm Nhất Trí

Là tên một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Nhất Trí thể hiện niềm tin và tinh thần đồng thuận của Nhân dân vào chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Nhất Trí

97

Xóm Ninh Giang

Ninh Giang là một xóm thuộc xã Bản Ngoại, huyện Đại Từ. Tại xóm có Đình Ninh Giang là nơi thờ danh tướng Dương Tự Minh là thủ lĩnh Phủ Phú Lương, người Thái Nguyên đã có công giúp vua nhà Lý cai quản một vùng biên cương phía Bắc nước Đại Việt ở thế kỷ thứ XII.

Ninh Giang

98

Núi Chúa

Là một ngọn núi cao trên địa bàn các xã Phúc Lương, Đức Lương, Phú Lạc, Tân Linh, Phục Linh (huyện Đại Từ) và xã Hợp Thành, Phủ Lý... huyện Phú Lương.

Núi Chúa

99

Xóm Phố Dầu

Trước năm 1890, tại khu vực cuối xóm Phố Dầu, xã Tiên Hội có nhóm các hộ gia đình tiểu thương đến tập trung ép dầu từ quả dọc; trẩu để làm dầu đốt, có chợ buôn bán tại xóm từ đó đến nay gọi là xóm Phố Dầu.

Phố Dầu

100

Xã Phú Lạc

Phú Lạc là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Xã có nhiều di tích lịch sử cấp tỉnh: Đền chùa Tăng, địa điểm di tích Xưởng quân giới H53 ở xóm Đồng Vòng.

Phú Lạc

101

Xã Phú Minh

Phú Minh là địa danh căn cứ cách mạng ATK, tháng 5 năm 1947 tại Phú Minh, Bộ Tổng Chỉ huy tổ chức Hội nghị xây dựng bộ đội chủ lực chuẩn bị cho mùa khô, cũng tại thời điểm đó giặc Pháp đã ném bom xuống Phú Minh làm 12 chiến sỹ đã hi sinh. Phú Minh cũng là nơi ở và hoạt động của các cơ quan Trung ương, như Cục Tình báo, Bình dân học vụ khu vực phía Bắc, Nha Thương binh,... và cũng là sự ra đời của Đội vận động văn nghệ (văn công) thuộc Cục Chính trị Tổng cục Cung cấp, nay là Nhà hát chèo Quân đội. Phú Minh là tên xã Phú Thịnh ngày nay.

Phú Minh

102

Phú Nghĩa

Phú Nghĩa là một địa danh thuộc xã Khôi Kỳ có một số di tích được được xếp hạng như: Nhà ông Dương Văn Cường - Nơi ở và làm việc của đồng chí Tôn Đức Thắng (1950) thuộc xóm Phú Nghĩa, xã Khôi Kỳ, huyện Đại Từ đã được UBND tỉnh Thái Nguyên xếp hạng di tích cấp tỉnh tại Quyết định số 153/QĐ-UBND ngày 19/01/2015. Khôi Kỳ là một xã ATK của tỉnh Thái Nguyên.

Phú Nghĩa

103

Xã Phục Linh

Phục Linh là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ, giáp với các xã thuộc huyện Phú Lương. Xã có mỏ than Làng Cẩm với lịch sử lâu đời. Địa danh gắn liền với di tích lịch sử cấp tỉnh: Đình làng Khưu, xã Phục Linh.

Phục Linh

104

Xã Phúc Lương

Xã Phúc Lương là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Trên địa bàn xã có nhiều di tích có giá trị lịch sử như: nơi ở và làm việc của đồng chí Tôn Đức Thắng và địa điểm Hội trường 8 mái (1948); địa điểm Nhà in Báo Vệ Quốc quân (1950)

Phúc Lương

105

Xóm Phương Nam

Phương Nam (gồm 03 xóm Phương Nam 1, Phương Nam 2, Phương Nam 3) là tên xóm thuộc xã Phú Lạc, huyện Đại Từ. Nhân dân trong xóm chủ yếu là Nhân dân các tỉnh Hà Nam Ninh lên xây dựng vùng kinh tế mới theo chủ trương của Đảng và Nhà nước. Trên địa bàn xóm có mỏ đất sét Cao Lanh - một nguồn khoáng sản quý của quốc gia.

Phương Nam

106

Quán Ông Già

Địa danh thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp nằm ở cửa ngõ ATK thuộc xã Minh Tiến. Quán Ông Già nằm trong địa bàn xóm Na Khưa xưa kia có sự kiện: ông Nguyễn Vĩnh Khiên quê tỉnh Hưng Yên, khi đi làm con đường Đại Từ - Định Hoá, ông là người cai làm cống thoát nước trên trục đường. Ngoài công việc cai cống ông có tài nấu ăn. Kháng chiến bùng nổ, nơi đây có nhiều bộ đội, cán bộ đi công tác qua, ông liền mở quán bán hàng ăn uống. Hàng của ông vừa rẻ lại ngon nên khách đã ăn một lần là nhớ mãi. Quán nằm ở vị trí kín đáo có nhiều cây to cổ thụ không sợ máy bay địch. Cạnh quán có Sông Công chảy qua rất thuận tiện cho người qua lại, sinh hoạt. Khách mến ông chủ quán, nhưng không ai biết tên quán gọi là Quán Ông Già. Và địa danh xóm Na Khưa đã được thay thế là Quán Ông Già từ đấy. Trong kháng chiến chống Nhật - Pháp ở đây đã xảy ra một số sự kiện đi vào lịch sử góp phần vào những thành tích của xã Minh Tiến và xã đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang trong kháng chiến chống Pháp.

Quán Ông Già

107

Xóm Quang Minh

Quang Minh là tên một xóm thuộc xã Phú Lạc, được thành lập trên cơ sở sáp nhập xóm Liên Minh và Cây Nhừ theo Nghị quyết số 79/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 của HĐND tỉnh Thái Nguyên. Trong giai đoạn 1954 - 1975, Quang Minh là Hợp tác xã thuộc xã Vinh Quang (Phú Lạc ngày nay). Hợp tác xã Quang Minh từng là lá cờ đầu trong toàn xã và là điển hình tốt của huyện Đại Từ về việc quy hoạch sản xuất và xây dựng đồng ruộng, đẩy mạnh thâm canh, tăng vụ, tăng năng suất, sản lượng lúa, phát triển ngành nghề.

Quang Minh

108

Quyết Tâm

Quyết Tâm là tên một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Quyết Tâm thể hiện tinh thần vượt khó của Nhân dân trong lao động sản xuất, quyết tâm xây dựng đời sống ấm no, hạnh phúc.

Quyết Tâm

109

Quyết Thắng

Quyết Thắng là tên của một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Quyết thắng là cương quyết giành thắng lợi. Quyết Thắng thể hiện tinh thần quyết chiến, quyết thắng trước mọi kẻ thù trong kháng chiến chống giặc ngoại xâm và xây dựng đất nước.

Quyết Thắng

110

Phố Sân Tập

Sân Tập là tên gọi một khu phố của xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ thời Pháp thuộc (nay là thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ). Tên gọi Sân Tập bắt nguồn từ cái sân tập của quân Pháp (từ 1884-3/1945), của Nhật (từ tháng 3-8/1945). Sau cách mạng Tháng tám năm 1945 quân ta giành chính quyền, Sân tập trở thành sân vận động nơi tổ chức các sự kiện văn hóa của huyện, sân vận động còn là nơi giao lưu văn hóa phục vụ Nhân dân địa phương trong huyện.

Sân Tập

111

Suối Cạn

Suối Cạn là tên gọi cũ của một xóm thuộc xã Phú Xuyên, huyện Đại Từ. Tên Suối Cạn có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và in sâu vào tiềm thức.

Suối Cạn

112

Suối Huyền

Suối Huyền là con suối thuộc xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Suối bắt nguồn từ Hồ Phượng Hoàng tưới tiêu cho xã Cù Vân và xã An Khánh. Tên Suối Huyền được Nhân dân quen gọi, và ví Suối Huyền như một con suối huyền bí ôm quanh xóm 11 trải dài sang xóm 14 hiện nay.

Suối Huyền

113

Xóm Tân Lập

Tân Lập là một xóm thuộc xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với Di tích lịch sử Địa điểm trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng (1949) - xã Tân Thái được xếp hạng di tích Quốc gia. Đây cũng là địa danh gắn với khu du lịch Hồ Núi Cốc - một thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh. Tân Lập cũng là tên gọi của nhiều xóm trên địa bàn huyền Đại Từ.

Tân Lập

114

Xã Tân Linh

Tân Linh là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Xã được thành lập ngày 10/04/1999 theo Nghị quyết số 18/NQ-CP về việc chia tách xã. Nằm ở phía Đông Bắc của huyện, Tân Linh là một trong những xã đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của huyện Đại Từ.

Tân Linh

115

Xóm Tân Phú

Tân Phú là tên một xóm thuộc xã Tân Thái trước đây. Tại đồn điền của xóm Tân Phú, tháng 11 năm 1945 chi bộ xã Tân Thái được thành lập. Chi bộ có 07 đảng viên gồm các đồng chí: Nguyễn Văn Luyện, Trần Văn Thục, Trần Văn Tư, Đặng Văn Tú, Bùi Văn Hải, Nguyễn Văn Cật, Nguyễn Văn Khang; do đồng chí Nguyễn Văn Luyện làm Bí thư. Sự kiện thành lập Chi bộ xã Tân Thái có ý nghĩa quan trọng đối với phong trào cách mạng địa phương trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Từ đây, Chi bộ sẽ trực tiếp lãnh đạo, tổ chức Nhân dân và lực lượng vũ trang trong xã tiến hành cuộc đấu tranh chống thù trong, giặc ngoài, giữ vững chính quyền cách mạng, diệt giặc đói, giặc dốt và chuẩn bị kháng chiến.

Tân Phú

116

Xóm Tân Sơn

Tân Sơn là một xóm thuộc xã La Bằng, huyện Đại Từ, được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xóm Kẹm và Tiến Thành. Nơi đây có di tích lịch sử Địa điểm Xưởng quân giới L1 (1947-1949) trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp được xếp hạng là di tích cấp Tỉnh, có điểm du lịch suối Kẹm nổi tiếng trong và ngoài tỉnh.

Tân Sơn

117

Xóm Nông Trường

Nông Trường là một xóm thuộc xã Cát Nê, huyện Đại Từ được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xóm Tân Lập và Nông Trường. Tên Nông Trường được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức.

Nông Trường

118

Xã Tân Thái

Tân Thái là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại Từ. Xã có Hồ Núi Cốc - công trình thủy lợi có vai trò quan trọng trong việc điều tiết nước sản xuất trong nông nghiệp. Hồ Núi Cốc trở thành điểm du lịch nổi tiếng trong và ngoài nước. Xã có di tích lịch sử địa điểm trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng (1949).

Tân Thái

119

Xóm Tân Tiến

Tân Tiến là một xóm thuộc xã Quân Chu, huyện Đại Từ. Người dân xóm Tân Tiến là bộ phận người từ tỉnh Hải Hưng cũ nay là tỉnh Hưng Yên lên lập nghiệp, làm kinh tế mới tại đây từ những năm 1979, 1980 và lấy tên xóm là xóm Tân Tiến.

Tân Tiến

120

Xóm Tân Vinh

Tân Vinh là xóm được sát nhập từ ba xóm của xã Quân Chu theo Nghị quyết 79/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 của HĐND tỉnh Thái Nguyên (gồm các xóm: xóm Cây Hồng, xóm Dốc Vụ và xóm Tân Sinh) và lấy tên là xóm Tân Vinh.

Tân Vinh

121

Xóm Thái Sơn

Thái Sơn là tên một xóm của xã Tân Thái, huyện Đại Từ được hình thành trên cơ sở sáp nhập giữa xóm Thái Hoà và xóm Sơn Đô. Tên gọi Thái Sơn có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi, in sâu vào tiềm thức.

Thái Sơn

122

Xóm Thậm Thình

Thậm Thình là một xóm thuộc xã Cát Nê, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với sự kiện lịch sử: vào hồi 4 giờ chiều cuối năm 1966, một tốp máy bay F4 của Mỹ gồm 5 chiếc bay từ hướng Phổ Yên lên Đại Từ, chiếc cao nhất bị trung tên lửa của bộ đội phòng không bốc cháy và rơi xuống vị trí thuộc xóm Thậm Thình, xã Cát Nê.

Thậm Thình

123

Xóm Thành Lập

Thành Lập là tên một xóm thuộc đơn vị hành chính xã Lục Ba, huyện Đại Từ. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Núi Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba.

Thành Lập

124

Thủy Tinh

Thủy Tinh là tên dãy núi thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ. Dãy núi ngăn cách xóm Khuôn 3 và xóm Cam. Dãy núi gắn liền với sự kiện lịch sử khoảng thời gian từ 1970 - 1975 tại chân dãy núi có đặt xưởng sản xuất thủy Tinh phục vụ cho kháng chiến và Nhân dân lúc bấy giờ.

Thủy Tinh

125

Xóm Tiến Thành

Tiến Thành là xóm thuộc xã Bình Thuận, huyện Đại Từ. Tên gọi Tiến Thành có từ lâu đời, được Nhân dân quen gọi và đã in sâu vào tiềm thức

Tiến Thành

126

Xóm Tiên Trường

Tiên Trường là một xóm của xã Tiên Hội, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với nông trường Tân Việt Hoa được thành lập 1961 - 1979. Hiện nay địa danh được chia thành 02 xóm Tiên Trường 1 và Tiên Trường 2, là vùng sản xuất chè, cây ăn quả của xã Tiên Hội.

Tiên Trường

127

Tràng Dương

Tràng Dương là một thôn trước của Hợp tác xã Vạn Xuân, xã Vạn Thọ. Nơi này gắn với điểm di tích là kho Tàng Lương dự trữ lương thực trong thời kỳ chống giặc ngoại xâm sau đó Nhân dân địa phương lấy sang thành Tràng Dương. Địa danh này khoa văn trường Đại học Tổng hợp Hà Nội sơ tán học tập những năm (1965-1969).

Tràng Dương

128

Tổ dân phố Trung Hòa

Trung Hòa là một Tổ dân phố thuộc thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại Từ. Trung Hòa trước kia là một xóm thuộc xã Hùng Sơn, xóm rất rộng, nằm giữa đường đi Mỹ Yên; Ký Phú. Thời kỳ hợp tác xã, một phần đất Trung Hòa tách cho Cầu Thông, phố Đình, Chợ 2. Một phần tách cho cầu Thành 2 (xóm Táo cũ), Đông Trũng. Thời Pháp thuộc, xóm có tên là xóm Sũ. Trung Hòa có nghĩa là khu trung tâm và điều hòa chung. Sau khi xã Hùng Sơn sáp nhập với thị trấn Hùng Sơn thành thị trấn Hùng Sơn, xóm Trung Hòa trở thành Tổ dân phố Trung Hòa.

Trung Hòa

129

Vai Cướm

Vai Cướm là địa danh có từ thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp gắn liền với Nhân dân xã Vạn Thọ. Đập thủy lợi “Vai Cướm” hiện nay đang cung cấp nước cho 1/3 diện tích đất nông nghiệp của xã Vạn Thọ.

Vai Cướm

130

Xóm Văn Thanh

Văn Thanh là tên một xóm thuộc đơn vị hành chính xã Lục Ba. Xóm được hình thành từ năm 1976 khi di chuyển lòng hồ Núi Cốc để xây dựng công trình thủy lợi. Đây là địa danh đã đi sâu vào tiềm thức của Nhân dân các dân tộc xã Lục Ba.

Văn Thanh

131

Vân Khánh

Địa danh gắn liền lịch sử hình thành xã Văn Yên. Trước Cách mạng tháng 8 năm 1945, xã Văn Yên còn gọi là Thuận Thượng sau đổi thành Vân Khánh thuộc tổng Ký Phú, huyện Đại Từ. Tháng 4 năm 1953, xã Vân Khánh đổi thành xã Văn Yên.

Vân Khánh

132

Xã Vạn Thọ

Vạn Thọ là đơn vị hành chính cấp xã của huyện Đại,Từ, xã Vạn Thọ nằm ở ven Hồ Núi Cốc, là địa danh gắn liền với di tích lịch sử cấp tỉnh: Địa điểm trường Đại học Tổng hợp Hà Nội sơ tán trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1965 - 1969); di tích Đền Gàn.

Vạn Thọ

133

Vinh Quang

Vinh Quang là tên gọi của xã Phú Lạc thuộc huyện Đại Từ. Năm 1946, xã Đồng Quang, Quang Vinh và Hồng Quang sáp nhập thành xã Vinh Quang đồng thời thành lập chi bộ Đảng xã Vinh Quang cử đồng Trương Văn Nhã làm Bí thư Chi bộ và Cổ Kỳ Văn làm Chủ tịch xã. Năm 1948, xã Vinh Quang sáp nhập với xã Hiệp Hòa và Phú Thịnh thành xã Vinh Hòa. Tháng 10 năm 1953, xã Vinh Hòa lại tách thành 03 xã Phú Thịnh, Hùng Cường (Bản Ngoại) và Vinh Quang (Phú Lạc). Xã Phú Lạc tiếp tục mang tên Vinh Quang đến năm 1974. Xã Vinh Quang là cái nôi của cách mạng trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân các dân tộc xã Vinh Quang vừa chiến đấu, vừa lao động sản xuất góp phần vào thắng lợi chung của dân tộc Việt Nam.

Vinh Quang

134

Xóm Văn Giang

Văn Giang là một xóm thuộc xã Phú Lạc, huyện Đại Từ. Địa danh gắn với sự kiện lịch sử địa điểm máy bay Mỹ bắn rơi năm 1968. Vào khoảng cuối tháng 10 năm 1968 tại xóm Văn Giang, xã Phú Lạc đã có một chiếc máy bay; (F105) của giặc Mỹ bị quân và dân ta bắn rơi, khi đang có hành động gây tội ác bắn phá trên vùng đất Thái Nguyên. Máy bay Mỹ lao cắm đầu rơi xuống nhà một người dân địa phương làm cháy nhà nhưng không gây thiệt hại về người, một tên lính Mỹ đã nhảy dù và bị bắt ở xã Phú Thịnh.

Văn Giang

135

Xóm Vang

Xóm Vang là một xóm thuộc xã Quân Chu, huyện Đại Từ, tên được đặt theo tên gọi của. người bản địa, Nhân dân trong xóm chủ yếu là đồng bào người dân tộc Dao chiếm trên 90%.

Vang

136

Xóm Đình

Đình là một xóm thuộc xã Cù Vân, huyện Đại Từ. Tên gọi của xóm bắt nguồn từ tên gọi của ngôi đình cổ. Ngày 18/8/1945 tại đình đã tổ chức mít tinh phát động Tổng khởi nghĩa và thành lập chính quyền cách mạng xã Cù Vân.

Xóm Đình

137

Xã Yên Lãng

Yên Lãng là đơn vị hành chính cấp xã thuộc huyện Đại Từ, nằm trên trục Quốc lộ 37, giáp với huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang. Nơi đây có Đèo Khế nối liền hai tỉnh Tuyên Quang và Thái Nguyên, có mỏ than Núi Hồng. Xã có nhiều di tích lịch sử: Địa điểm thành lập cơ quan chỉ huy chiến khu Nguyễn Huệ; địa điểm di tích nơi ra đời Đội Thanh niên xung phong Việt Nam 15/7/1950.

Yên Lãng

138

Xóm Yên Thái

Yên Thái là tên gọi một xóm thuộc xã Tân Thái, huyện Đại Từ. Nơi thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của xã tân Thái, từ năm 1945. Tên Yên Thái được Nhân dân quen gọi và đã in sâu vào trong tâm thức.

Yên Thái

139

Xóm Yên Từ

Yên Từ là tên của một xóm thuộc xã Yên Lãng, huyện Đại Từ. Xóm Yên Từ được thành lập năm 1964 khi thực hiện chính sách của Đảng, Nhà nước đưa Nhân dân miền xuôi đi xây dựng vùng kinh tế mới. Khi được thành lập Nhân dân lấy tên Yên Từ (từ “Yên” đại diện xã Yên Lãng, từ “Từ” đại diện huyện Đại Từ).

Yên Từ

TT

Tên sự kiện

Nội dung, ý nghĩa

Tên bổ sung vào ngân hàng

1

Ngày 01 tháng 8

Ngày 01/8/1922 là ngày thành lập huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên

1 tháng 8

TT

Tên nhân vật

Tóm tắt thân thế, sự nghiệp

Tên bổ sung vào ngân hàng

1

Hà Văn Thứ

Là tên của Liệt sĩ Hà Văn Thứ, ông làm nghề dạy học và hoạt động bí mật, những năm 1945 ông về xã Phục Linh xây dựng phong trào Việt Minh. Ngày 22/2/1945 (âm lịch) do nội phản, ông Thứ bị phục kích bắn chết. Phần mộ thuộc nghĩa trang liệt sĩ xã Phục Linh được quy tập năm 1985, được đặt chính giữa nghĩa trang liệt sĩ, thể hiện lòng tôn kính và biết ơn của Nhân dân xã Phục Linh. Mộ liệt sĩ Hà Văn Thứ được liệt kê trong danh sách di tích kiểm kê của tỉnh.

Hà Văn Thứ

2

Lôi Văn Nghiêu

Liệt sĩ Lôi Văn Nghiêu Sinh ra ở xã Đề Thám, huyện Trành Định, tỉnh Lạng Sơn, năm 1912 ông cùng gia đình cư trú tại Làng Lân, xã Phẫn Mễ, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, tham hoạt động cách mạng, đã hy sinh trong thời kỳ hoạt động cách mạng.

Lôi Văn Nghiêu

3

Phạm Bá Trực

Phạm Bá Trực (1898 - 1954) là một tu sĩ Công giáo người Việt và là đại biểu Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ông là linh mục đầu tiên tham gia cách mạng và giữ chức vụ cao trong bộ máy nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ông nguyên là Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội. Ông cũng là đại biểu Quốc hội có nhiều văn bằng tiến sĩ trong Quốc hội Việt Nam từ trước tới nay (ba bằng tiến sĩ).

Phạm Bá Trực

4

Trương Văn Nho

Cuối năm 1966 đầu năm 1967, xã Hùng Sơn (nay sáp nhập với thị trấn Hùng Sơn thành thị trấn Hùng Sơn) thành lập Hợp tác xã Thành Công với nòng cốt là Hợp tác xã Cầu Thành hợp nhất cùng 5 Hợp tác xã trong khu vực do đồng chí Trương Văn Nho làm chủ nhiệm. Hợp tác xã Thành Công trong giai đoạn đồng chí Trương Văn Nho làm chủ nhiệm, là nơi khởi xướng và thực hiện thành công nhiều sáng kiến, trong đó có vai trò gương mẫu của chủ nhiệm cả trong quản lý và trong lao động như điều chỉnh lại quỹ ruộng đất của Hợp tác xã. Nhờ những nổi bật trong sự nghiệp hợp tác hóa nông nghiệp, Hợp tác xã Thành Công là lá cờ đầu trong các Hợp tác xã tiên tiến của tỉnh trong nhiều năm liền. Hợp tác xã Thành Công liên tiếp được nhà nước tặng thưởng 02 Huân chương Lao động Hạng nhì và 04 Huân chương Lao động Hạng ba. Năm 1967 đồng chí Trương Văn Nho được nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động nông nghiệp và tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng nhất.

Trương Văn Nho

TT

Tên di tích

Thông tin, sự kiện

Tên bổ sung vào ngân hàng

1

Địa điểm thành lập cơ quan chỉ huy Chiến khu Nguyễn Huệ

Là địa điểm Di tích lịch sử cấp Quốc gia - Nơi thành lập cơ quan chỉ huy Chiến khu Nguyễn Huệ. Tháng 10 năm 1944 tại nhà ông Lâm Vạn Đại, xóm Khuôn Nanh diễn ra hội nghị thành lập Phân khu B (lấy tên là Chiến khu Nguyễn Huệ). Các đồng chí Song Hào, Chu Văn Tấn đã chủ trì Hội nghị phân công công tác cho các đồng chí cán bộ vừa vượt ngục về hoạt động nhằm đẩy mạnh các hoạt động trong Chiến khu Nguyễn Huệ. Đồng chí Song Hào được chỉ định làm Bí thư Khu ủy, hai đồng chí Tạ Xuân Thu và Hiến Mai là Khu ủy viên. Chiến khu Nguyễn Huệ có vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo phong trào cách mạng phát triển rộng khắp.

Nguyễn Huệ

2

Địa điểm Xưởng quân giới Hoàng Hữu Nam - Nơi sản xuất, sửa chữa vũ khí đạn dược trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1947 - 1954

Di tích lịch sử cấp tỉnh Xưởng Quân giới Hoàng Hữu Nam là nơi sản xuất, sửa chữa vũ khí đạn dược trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp, giai đoạn 1947 - 1954. Tại Xưởng quân giới Hoàng Hữu Nam trong thời kỳ đóng và làm việc tại xã Phú Cường đã diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng như: là nơi diễn ra Hội nghị chuyên môn quân giới toàn quốc lần thứ nhất năm 1948, chủ trì Hội nghị là đồng chí Trần Đại Nghĩa, Nguyễn Duy Thái, Tôn Thất Hoàng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp (Bộ trưởng Bộ Quốc phòng), đồng chí Tạ Quang Bửu (Thứ trưởng Bộ Quốc phòng) đã tham dự và chỉ đạo hội nghị; là nơi tổ chức cuộc mít tinh kỷ niệm ngày Quốc tế Lao động lần đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Hoàng Hữu Nam

3

Địa điểm lễ nhận quốc thư đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (01/9/1954) địa điểm Đồi Giang thuộc xã Tiên Hội

Địa điểm Lễ nhận Quốc thư đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (ngày 01/9/1954) thuộc xã Tiên Hội, huyện Đại Từ và được xếp hạng di tích quốc gia.

Đồi Giang

4

Đình và Chùa Trung Đài

Đình và Chùa Trung Đài là di tích cấp tỉnh. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp 1946 - 1954, Đình Trung Đài là nơi được Ủy ban tổ chức kháng chiến Tỉnh, Bộ Tư Pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công an đặt trụ sở làm nơi huấn luyện.

Trung Đài

5

Đình Làng Cướm

Là một ngôi đình trên địa bàn xã Minh Tiến, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên; là di tích lịch sử cấp tỉnh. Đình Làng Cướm đã có từ rất lâu đời (khoảng thời Lý). Năm 1923, niên hiệu Khải Định thứ 9 sắc phong cho Nhân dân tiếp tục thờ Thành Hoàng Làng tại Đình (hiện vẫn lưu giữ được các sắc phong). Năm 1949, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã họp, bàn phương hướng đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Làng Cướm

6

Đình Làng Khưu

Đình Làng Khưu thuộc xã Phục Linh, huyện Đại Từ là di tích cấp tỉnh.

Làng Khưu

7

Đình Yên Bình

Hiện nay đình còn giữ được 04 sắc phong từ năm 1888 - 1924. Các đạo sắc phong trùng khớp với với những tài liệu được ghi lại trong sách Thần tích, Thần sắc (được lưu giữ tại trung tâm Khoa học - Xã hội Hà Nội), 01 bia hậu thân bi ký có niên đại từ thời Gia Long năm thứ 5 ngày 09/12/1806. Đình Yên Bình được xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Yên Bình

8

Đình Trung Na

Đình Trung Na thuộc xã Tiên Hội, huyện Đại Từ; di tích Đình Trung Na được xếp hạng di tích cấp tỉnh. Đình Trung Na từng là nơi hội họp của Tổng bộ Việt Minh (năm 1947) và Tổng Công đoàn Lao động Việt Nam, là nơi ở của đồng chí Vũ Oanh - Cục trưởng cục Địch vận (Tổng cục chính trị) năm 1954.

Trung Na

9

Đề Nguyễn

Địa điểm di tích Đề Nguyễn trước kia thuộc xóm Thổ Hồng, nay là xóm Bãi Bằng, xã Tân Thái. Theo lời kể của các nhân chứng ông Đề Nguyễn là một tướng giỏi của Hoàng Hoa Thám, ông đã chọn khu đất thuộc xóm Thổ Hồng làm nơi dựng binh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ đất nước. Vì vậy, Nhân dân gọi khu này là khu ông Đề Nguyễn. Ông Đề Nguyễn đã cho quân lính luyện tập và sử dụng bia đá làm nơi chắn đạn. Sau bia đá là hầm, hầm đi sâu vào lòng suối Hạ Du (Suối Hạ Du là nơi mà xưa kia hàng loạt người bị chém, giết rồi du xuống đá, vì vậy Nhân dân gọi là tên là Hạ Du). Hiện nay chỉ còn lại địa điểm, và bia đá khi xưa dùng để chắn đạn, sau bia đá là hầm, hầm đi sâu vào lòng suối Hạ Du.

Đề Nguyễn

10

Đền, Chùa Na Thức (Đền Tăng)

Theo sử sách ghi lại, tháng 02 năm 1077 quân xâm lược nhà Tống bị thất bại hoàn toàn, buộc chúng phải chấp nhận những điều kiện do Lý Thường Kiệt thay mặt Nhân dân Đại Việt đưa ra. Dương Tự Minh là một thủ lĩnh người Tày đã có công đóng góp to lớn trong suốt thời kỳ đánh đuổi quân xâm lược Nhà Tống ở vùng biên giới phía Bắc. Ông được triều đại Nhà Lý hai lần gả công chúa và giao trọng trách làm thủ lĩnh trị quản phủ Phú Lương. Khi hoàn thành nhiệm vụ, thủ lĩnh Dương Tự Minh về sống với vợ (hai nàng công chúa Thiều Dung và Diêm Bình) tại địa điểm đền Na Thức. Sau khi ông qua đời, dân Na Thức dựng đền thờ tại gò đồi Na Thức để tưởng niệm và ghi nhớ công ơn người thủ lĩnh của họ. Đền, Chùa Na Thức được xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Na Thức

11

Đền Gàn

Đền Gàn thuộc xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ, được công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh.

Đền Gàn

12

Đoàn Ủy

Nơi Trung ương Đảng, Bác Hồ chỉ đạo cán bộ giảm tô và cải cách ruộng đất đầu tiên của cả nước được Bác Hồ về thăm 5 lần từ năm 1953 - 1954. Đoàn Ủy là một hồ nước thủy lợi lớn trên địa bàn xã.

Đoàn Ủy

13

Đông Khánh

Tên đình, chùa cổ nay thuộc xóm Nạ Bán xã Phúc Lương ngày nay. Hiện tại vẫn còn nền đình, chùa, 02 cây đa cổ thụ và diện tích đất công do xã quản lý (theo tư liệu Thần Tích - Thần sắc làng thượng Lương, tổng Thượng Lương, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên do Viện thông tin khoa học xã hội Việt Nam cung cấp cho xã Phúc Lương năm 2014).

Đông Khánh

14

Tà Dương

Cánh đồng Tà Dương thuộc xóm Khuân Thông, xã Phú Cường, ngày 6/12/1947, quân Pháp đã nhảy dù xuống cánh đồng này và trú quân ở đây 01 ngày. Ngày 7/12/1947, chúng rút quân đi, các chiến sỹ du kích Hoàng Văn Thụ đã phục kích, ném lựu đạn vào chúng làm bị thương một tên. Sau đó chúng bỏ chạy về phía huyện Đại Từ.

Tà Dương

15

Tây Quan

Tên Đình cổ nay thuộc xóm Cỏ Rôm, xã Phúc Lương ngày nay. Hiện tại vẫn còn nền Đình (theo tư liệu Thần Tích - Thần Sắc lang Thượng Lương, tổng Thượng Lương, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên do Viện thông tin khoa học xã hội Việt Nam cung cấp cho xã Phúc Lương năm 2014).

Tây Quan

16

Tân Quy

Địa danh gắn với Di tích Địa điểm diễn ra hội nghị trù bị lấy ngày 27/7/1947 là Ngày Thương binh - Liệt sĩ toàn quốc tại xã Phú Thịnh, huyện Đại Từ. Di tích được xếp hạng là di tích cấp tỉnh.

Tân Quy

17

Thác Ba Dội

Trước thời kỳ giải phóng 1954 nơi đây đã từng là địa điểm hoạt động của các đồng chí Hoàng Quốc Việt cùng một số đồng chí cán bộ cách mạng của đội Cứu Quốc Quân II. Thác Ba Dội được xếp hạng di tích cấp tỉnh.

Ba Dội

18

Thượng Lương

Theo tài liệu của Ê-si-na Công sứ pháp tại Thái Nguyên năm 1932, huyện Đại Từ có 9 tổng với 38 làng. Trong đó, làng Thượng Lương (nay là Phúc Lương) thuộc Tổng Thượng Lương. Tổng Thượng Lương gồm 4 làng: Thượng Lương (nay là xã Phúc Lương), Hạ Lương (nay là xã Đức Lương), Na Hoàn và Na Thức (nay thuộc xã Phú Lạc).

Thượng Lương

19

Trại Ngò

Trại Ngò là địa danh gắn liền với di tích Trại an dưỡng đường thương binh số I, xã Lục Ba; di tích Trại an dưỡng đường thương binh số I là di tích cấp tỉnh.

Trại Ngò

20

Quân Nhu

Cục Quân nhu - Bộ Quốc phòng đóng quân và làm việc trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp từ năm (1946-1951) tại xóm Núi, xã Văn Yên. Cơ quan ở đây có nhiều bộ phận gồm: văn phòng, trại may mặc quân phục, các kho lương thực phục vụ cho bộ đội.

Quân Nhu

21

Nam Ban

Tên đình cổ nay thuộc xóm Thành Long, xã Phúc Lương ngày nay. Hiện vẫn còn nền đình, 01 cây thông, 01 cây đa và diện tích đất công do xã quản lý (Theo tư liệu Thần Tích - Thần Sắc làng Thượng Lương, tổng Thượng Lương, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên do Viện thông tin khoa học xã hội Việt Nam cung cấp cho xã Phúc Lương năm 2014).

Nam Ban

22

Đình Yên Thuận

Yên Thuận là tên một ngôi đình thuộc xã Bình Thuận, huyện Đại Từ. Đình Yên Thuận được xây dựng từ năm 1938. Đình hiện tại nằm trên địa bàn xóm Đình, xã Bình Thuận, huyện Đại Từ, là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của Nhân dân trong xóm.

Yên Thuận