KẾ HOẠCH

TRIỂN KHAI ĐỀ ÁN “BẢO TỒN, PHÁT HUY GIÁ TRỊ DÂN CA, DÂN VŨ, DÂN NHẠC CỦA CÁC DÂN TỘC THIỂU SỐ TỈNH SƠN LA GẮN VỚI PHÁT TRIỂN DU LỊCH” GIAI ĐOẠN 2022 - 2030

Căn cứ Quyết định số 3404/QĐ-BVHTTDL ngày 22/12/2021 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch về việc phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2030”.

Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai Đề án “Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La gắn với phát triển du lịch” giai đoạn 2022-2030, cụ thể như sau:

I. MỤC ĐÍCH - YÊU CẦU

1. Mục đích

- Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số phù hợp với tình hình thực tế, đặc biệt chú trọng địa bàn các dân tộc có nguy cơ bị mai một (lưu ý đến dân tộc thiểu số rất ít người; các dân tộc thiểu số tại khu vực biên giới, khu vực tái định cư của các thủy điện). Phát huy vai trò của các chủ thể văn hóa trong bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số.

- Tôn vinh các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số; khích lệ sáng tạo các giá trị văn hóa mới. Góp phần giảm dần sự chênh lệch về mức sống và hưởng thụ văn hóa giữa các vùng, các dân tộc, gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số.

- Tăng cường đầu tư của Nhà nước, đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn hóa, huy động mọi nguồn lực cho bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số ở Sơn La, gắn kết giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế với phát triển văn hóa, đặc biệt tại các địa bàn trọng điểm: Vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, biên giới.

2. Yêu cầu

- Tích hợp, cụ thể hóa các chính sách, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, tỉnh Sơn La về công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số góp phần phát triển kinh tế - xã hội, gắn với phát triển du lịch tại các địa phương trong tỉnh; chú trọng bảo tồn nguyên gốc các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số trong tỉnh;

- Việc bảo tồn các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc phải được nghiên cứu đầy đủ, khoa học và tư liệu hóa để phát huy hiệu quả nhiệm vụ phục vụ đời sống văn hóa và phát triển du lịch của đồng bào các dân tộc;

- Có sự đồng thuận và tích cực tham gia của người dân (chủ thể văn hóa) vào quá trình bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số tại địa phương.

- Tôn trọng văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Sơn La.

II. NỘI DUNG

1. Lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

- Khảo sát, đánh giá thực trạng và lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể về dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số và lập hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia;

- Nghiên cứu, sưu tầm, phân loại di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số đã, đang bị mai một để định hướng các nhiệm vụ, giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc tiêu biểu các dân tộc thiểu số, trong đó lưu ý đến các dân tộc ít người (dưới 10.000 người), các loại hình có tiềm năng xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch tại địa phương.

2. Tổ chức xét tặng Danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

Tổ chức xét chọn, tôn vinh những cá nhân có đủ phẩm chất đạo đức, có tài năng nghề nghiệp đặc biệt xuất sắc, đang nắm giữ, truyền dạy, có cống hiến to lớn, tiêu biểu cho sự nghiệp bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể nói chung và dân ca, dân vũ, dân nhạc nói riêng đề nghị Chủ tịch nước tặng danh hiệu “Nghệ nhân nhân dân”, “Nghệ nhân ưu tú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể.

3. Xây dựng, ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ hoạt động cho các nghệ nhân, người tổ chức thực hành, trao truyền, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La.

- Khuyến khích hỗ trợ những người có uy tín, có kỹ năng biểu diễn nghệ thuật dân gian phấn đấu trở thành nghệ nhân để trao truyền bí quyết, kiến thức thực hành các di sản văn hóa phi vật thể nói chung và dân ca, dân vũ, dân nhạc nói riêng đến với nhân dân; tham gia các hoạt động truyền dạy văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ trong nhà trường và cộng đồng;

- Xây dựng chính sách hỗ trợ đặc thù đối với nghệ nhân đóng góp trong hoạt động duy trì, giữ gìn, trao truyền bí quyết, kiến thức thực hành di sản văn hoá phi vật thể nói chung và loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số nói riêng được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và danh mục di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO.

4. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho công chức văn hóa xã, trưởng bản, nghệ nhân và người có uy tín trong công tác quản lý, gìn giữ và phát huy giá trị nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc thiểu số tại địa phương

- Đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật về bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống; khai thác, xây dựng sản phẩm du lịch cho đội ngũ công chức văn hóa tại cơ sở;

- Bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực thực hành, truyền dạy văn hóa phi vật thể cho các nghệ nhân, người có uy tín...; Bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho công chức văn hóa và các chủ thể văn hoá về kiến thức du lịch, kỹ năng ứng xử giao tiếp phục vụ du lịch.

5. Tổ chức bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

- Lựa chọn phục dựng không gian văn hóa dân tộc tiêu biểu tại các điểm du lịch, khu du lịch, bản du lịch cộng đồng và trong các sự kiện du lịch, hội chợ xúc tiến quảng bá du lịch, dịp tết, lễ hội truyền thống nhằm giao lưu, trình diễn, tạo môi trường thực hành và trao truyền các loại hình di sản văn hóa, các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc… tạo ra các sản phẩm văn hóa đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa tại các địa phương trong tỉnh…;

- Hỗ trợ xây dựng chương trình biểu diễn văn nghệ dân gian, phục dựng một số làn điệu dân ca, dân vũ, dân nhạc tiêu biểu nhằm tổ chức thực hành, biểu diễn định kỳ phục vụ hoạt động trải nghiệm của khách du lịch tại các khu du lịch, điểm du lịch và bản du lịch cộng đồng;

- Tổ chức trình diễn và trải nghiệm các di sản văn hóa phi vật thể thuộc loại hình dân, ca, dân vũ, dân nhạc tại Bảo tàng tỉnh;

- Tổ chức các hoạt động văn nghệ quần chúng trong các Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch của các dân tộc thiểu số; tổ chức Liên hoan dân ca các dân tộc thiểu số (theo Quyết định số 3666/QĐ-BVHTTDL ngày 07/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch);

- Tổ chức giao lưu văn hóa nghệ quần chúng; trình diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống trong các dịp hoạt động sự kiện tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam;

- Nghiên cứu, sưu tầm, tư liệu hóa, giới thiệu di sản văn hóa phi vật thể dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La.

- Nghiên cứu, sưu tầm, tổ chức truyền vai, truyền tay, truyền khẩu dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

- Tổ chức các hội thi, liên hoan nghệ thuật quần chúng theo định kỳ từ cơ sở đến cấp tỉnh (theo Quyết định số 2822/QĐ - UBND ngày 16/11/2018 của UBND tỉnh Quy định về tổ chức Hội thi, Hội diễn NTQC; TTLĐ cấp xã, phường, thị trấn, huyện (thành phố), cấp tỉnh trên địa bàn tỉnh Sơn La).

6. Đưa một số loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc vào hoạt động giảng dạy và giáo dục ngoại khóa tại các nhà trường

- Nghiên cứu để xây dựng kế hoạch và tài liệu giảng dạy liên quan tới một số loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào dân tộc thiểu số vào các cấp học, chú trọng tới các trường dân tộc nội trú và các trường học vùng đồng bào dân tộc thiểu số phù hợp với điều kiện thực tế, đặc tính dân tộc, vùng, miền; tổ chức giao lưu văn hóa, văn nghệ cho học sinh, sinh viên nhằm tuyên truyền, giáo dục, nâng cao ý thức trong việc gìn giữ và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp nói chung và giá trị dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc thiểu số nói riêng đối với thế hệ trẻ;

- Xây dựng nội dung bài giảng giáo dục về nguồn gốc, giá trị và vai trò của một số loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc thiểu số trong trường học và tích hợp các hoạt động thực hành/thực tập trình diễn vào sinh hoạt tại Câu lạc bộ trong các nhà trường với các hình thức phong phú, sáng tạo;

- Xây dựng kế hoạch phối hợp các bên liên quan, gồm ngành giáo dục, ngành văn hóa và các nghệ nhân để truyền dạy dân ca, dân nhạc, dân vũ trong các trường học.

7. Tuyên truyền, phổ biến, quảng bá, giới thiệu giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

- Nâng cao chất lượng và hình thức tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá về dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội gắn với phát triển du lịch;

- Phối hợp với Đài phát thanh truyền hình Sơn La tổ chức chương trình thực tế mang tính chất trải nghiệm phát sóng truyền hình (Gameshow);

- Xây dựng các sản phẩm phim khoa học, phim tài liệu, phim quảng bá hình ảnh di sản văn hóa về dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số;

- Xuất bản các ấn phẩm về nghệ thuật trình diễn dân gian các dân tộc thiểu số phục vụ công tác lưu giữ, truyền dạy, phổ biến và quảng bá du lịch;

- Đẩy mạnh xã hội hóa, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia tuyên truyền, phổ biến, quảng bá, giới thiệu giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số phục vụ phát triển du lịch; thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức của đồng bào các dân tộc thiểu số đối với việc bảo tồn, phát huy các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc của dân tộc mình;

- Tuyên truyền quảng bá thông qua các hội thi, hội diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống và tại các sự kiện văn hóa du lịch qui mô vùng, miền, toàn quốc; phối hợp với các công ty, hãng lữ hành trong công tác xây dựng tour, tuyến, sản phẩm du lịch gắn với những địa phương có các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số có giá trị để tiếp cận các thị trường khách du lịch.

8. Ứng dụng khoa học, công nghệ, trọng tâm là công nghệ số trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch

- Ứng dụng khoa học, công nghệ để nghiên cứu, sưu tầm, phục dựng, lưu giữ, bảo tồn, phát huy giá trị các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc, đặc biệt là các loại hình có nguy cơ mai một trên địa bàn tỉnh;

- Số hóa dữ liệu dân ca, dân vũ, dân nhạc và các loại hình di sản truyền thống khác của các dân tộc thiểu số phục vụ cho công tác bảo tồn, nghiên cứu khoa học, giảng dạy và tuyên truyền, quảng bá, phát triển du lịch;

- Khai thác, phát huy tài nguyên số dữ liệu dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các dân tộc thiểu số trên các nền tảng không gian mạng qua: Facebook, Zalo, Youtobe, Fanpage, Tiktok… gắn kết với thị trường, đối tượng, sản phẩm du lịch.

III. KINH PHÍ

(Có phụ lục chi tiết kèm theo)

- Nguồn ngân sách của tỉnh.

- Nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh Sơn La giai đoạn 2021-2030.

- Nguồn kinh phí bổ sung cho các nhiệm vụ phát sinh (nếu có).

- Nguồn kinh phí huy động xã hội hóa, tài trợ từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước (nếu có).

- Hàng năm, các sở, ban, ngành, đơn vị liên quan, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố lồng ghép các nội dung của kế hoạch vào trong chỉ tiêu kế hoạch sự nghiệp của đơn vị; dự toán kinh phí cụ thể để trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực hiện.

IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

1. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch

- Chủ trì, phối hợp với các Sở, ban, ngành, đơn vị liên quan; Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố triển khai, tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao tại kế hoạch này.

- Chịu trách nhiệm theo dõi, đôn đốc tình hình triển khai kế hoạch của các Sở, ban, ngành liên quan; Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố để tổng hợp và định kỳ báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch theo quy định. Kịp thời đề xuất điều chỉnh, bổ sung nội dung của kế hoạch khi cần thiết.

- Hàng năm, căn cứ vào tình hình, điều kiện thực tế của địa phương và hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, xây dựng kế hoạch, dự toán kinh phí triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao gửi Sở Tài chính thẩm định, trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt theo đúng quy định.

2. Sở Tài chính

Thẩm định kinh phí thực hiện nhiệm vụ theo kế hoạch trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt hàng năm, hướng dẫn thanh quyết toán theo quy định hiện hành.

3. Sở Giáo dục và Đào tạo

Chủ trì tham mưu thực hiện nội dung đưa một số loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc vào hoạt động giảng dạy và giáo dục ngoại khóa tại các nhà trường trên địa bàn tỉnh.

4. Các Sở, ban, ngành liên quan

- Phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện công tác bảo tồn, phát triển văn hóa dân tộc thiểu số và các loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc tỉnh Sơn La.

- Theo chức năng, nhiệm vụ tuyên truyền, giới thiệu văn hóa truyền thống và các loại hình dân ca, dân nhạc, dân vũ các dân tộc thiểu số của tỉnh.

5. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố

- Chỉ đạo các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022 - 2030 phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

- Nâng cao hiệu quả tuyên truyền về công tác bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các dân tộc thiểu số tỉnh Sơn La gắn với phát triển du lịch tại địa phương, góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn toàn tỉnh.

Đề nghị các Sở, ban, ngành, các tổ chức đoàn thể; Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố căn cứ nội dung Kế hoạch để tổ chức triển khai thực hiện./.